Blockchain là công nghệ trụ cột cho tương lai của thế giới kỹ thuật số, chúng có nhiều ứng dụng tiềm năng bên cạnh tiền kỹ thuật số – tuy nhiên, các vụ bê bối liên quan đến tiền mã hóa gần đây (điển hình như Luna, FTX) đã tạo ra sự phản cảm đối với nhiều người khi tìm hiểu về thị trường mới nổi này. Người dùng đều nhận ra những vụ bê bối đó đều có một điểm chung là tính tập trung hóa. Điều này trái ngược với cốt lõi của công nghệ blockchain.
Blockchain cung cấp sự phân cấp – loại bỏ các trung gian, phân chia quyền lực và giảm sự phụ thuộc một tổ chức duy nhất. Về cơ bản, công nghệ blockchain cho phép tạo ra một bản ghi vĩnh viễn được xác minh chính xác và cập nhật nhanh chóng về các giao dịch được thực hiện trên chuỗi. Sau khi được tạo, chúng sẽ khó (gần như là không thể) được thay đổi mà không gây thay ảnh hưởng tới các khối tiếp theo trong chuỗi – chính tính năng này giúp loại bỏ các khả năng bị gian lận hoặc giả mạo.
Từ phân quyền đến tập trung
Internet ban đầu được thiết kế để phân cấp, với các nút trên mạng được kết nối với nhau. Nếu một nút gặp sự cố, những nút còn lại của mạng vẫn sẽ tiếp tục hoạt động. Các giao thức gốc như IP, HTTP, FTP, SMTP và XMPP đều có triển khai mã nguồn mở – cho phép người dùng lưu trữ, chia sẻ tệp, chạy website và cung cấp dịch vụ email.
Các khối xây dựng của internet đều được phân cấp và phân phối – tuy nhiên, theo thời gian, internet trở nên tập trung. Phần lớn là do việc quản lý và tổ chức mạng trở nên dễ dàng hơn nếu có ít nút tham gia hơn – dẫn đến tình trạng hầu hết các tài nguyên internet được cung cấp bởi các tập đoàn tập trung.
Điều này chắc chắn đã tạo ra một vấn đề. Nếu một phần của mạng gặp sự cố, nó có thể ảnh hưởng đến tất cả. Một ví dụ về điều này là khi Amazon Web Services (AWS) gặp sự cố ngừng hoạt động vào tháng 2/2019. Điểm thất bại duy nhất (SPOF) ngừng hoạt động đã ảnh hưởng đến các trang web như Netflix và Slack cũng như nhiều công ty nhỏ hơn dựa vào AWS cho nhu cầu điện toán đám mây của họ.
Điều này làm nổi bật một trong những vấn đề liên quan đến một khuôn khổ tập trung. Tương tự, Facebook và Google trở một phần cuộc sống của hàng triệu người dùng nhưng chúng lại thường rất dễ bị tấn công.
Sự tập trung trở nên quá mức…
Tập trung hóa vốn không phải là xấu. Nhưng sự tập trung quá mức giữa một số ít sẽ dẫn đến sự sụp đổ hệ thống. Tương tự, phân quyền quá mức cũng là một vấn đề giống như tập trung quá mức. Tuy nhiên, công nghệ blockchain có thể đóng vai trò trung gian giữa hai thái cực này.
Từ các vấn đề liên quan đến kiểm soát dữ liệu cá nhân, thiếu quyền truy cập vào nội dung do phương tiện truyền thông xã hội cung cấp hay SPOF ngừng hoạt động, không thể phủ nhận rằng những hạn chế của internet chính là sự tập trung.
Tiền mã hóa đóng một vai trò gì trong việc định hình lại internet của tương lai?
Nhiều dịch vụ trực tuyến ngày nay hoạt động như một con dao hai lưỡi. Chúng ta thấy cả gói miễn phí và gói trả phí. Đương nhiên, gói miễn phí thì thường hấp dẫn hơn – nhưng các cá nhân đang trả tiền cho dịch vụ ‘miễn phí’ này bằng cách đánh đổi thông tin cá nhân của mình cho các công ty này. Trước cả khi các bạn có thể nhận ra, thì dữ liệu của bạn đã không còn là của bạn, mà trở thành công cụ kiếm tiền cho người khác.
Thông qua việc thanh toán trực tiếp cho một công ty hoặc gián tiếp thông qua dữ liệu và quảng cáo – dịch vụ của họ sẽ tính phí. Rõ ràng là các công ty cần được gì đó để đổi lại việc cung cấp dịch vụ. Tuy nhiên, trong hệ thống tư bản ngày nay, mọi thứ bắt đầu và kết thúc bằng tiền.
Liên quan đến điều này, nếu không có ứng dụng chuyển tiền phi tập trung, các dịch vụ phi tập trung sẽ không thể cạnh tranh. Do đó, một trong những vai trò chính yếu đầu tiên của công nghệ blockchain – là phải tạo ra một mạng internet có giá trị.
Chính vì thế, tiền mã hóa chắc chắn sẽ đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của internet.
