Dữ liệu blockchain cho thấy gã khổng lồ Binance đã xử lý các giao dịch lên đến 8 tỷ USD từ Iran kể từ năm 2018, bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm cắt Iran khỏi hệ thống tài chính toàn cầu.
Theo dữ liệu từ Chainalysis, khoảng 7,8 tỷ USD đã được giao dịch giữa Binance và sàn giao dịch crypto lớn nhất Iran, Nobitex. Nobitex đã cung cấp hướng dẫn trên trang web của mình về cách xử lý các lệnh trừng phạt.
Ba phần tư số tiền của Iran đã chuyển qua Binance là đồng Tron, nhằm cung cấp cho người dùng một tùy chọn để che giấu danh tính của họ. Trong một bài đăng trên blog vào năm ngoái, Nobitex đã khuyến khích khách hàng sử dụng Tron để giao dịch ẩn danh mà không gây nguy hiểm cho tài sản do các lệnh trừng phạt.
Phát hiện mới được đưa ra khi Bộ Tư pháp Mỹ đang theo đuổi một cuộc điều tra về khả năng vi phạm các quy tắc rửa tiền của Binance. Các luật sư và chuyên gia trừng phạt thương mại cho biết các giao dịch này khiến sàn giao dịch crypto có nguy cơ vi phạm các lệnh cấm của Mỹ về kinh doanh với Iran.
Vào tháng 7, Reuters tiết lộ Binance đã tiếp tục phục vụ khách hàng ở Iran và sự phổ biến của sàn giao dịch này ở nước cộng hòa Hồi giáo đã được nội bộ công ty nắm rõ. Đây là một trong loạt các cuộc điều tra của Reuters về lịch sử rắc rối của Binance với việc tuân thủ quy định tài chính. Vào ngày xuất bản bài báo đó, Binance cho biết trong một bài đăng trên blog rằng họ tuân theo các quy tắc trừng phạt quốc tế đối với Iran và chặn quyền truy cập vào nền tảng đối với bất kỳ ai có trụ sở tại đó. Người sáng lập Binance, Changpeng Zhao, đã tweet:
Binance đã không trả lời các câu hỏi chi tiết về các giao dịch mới được phát hiện bởi Reuters. Trong một tuyên bố, người phát ngôn Patrick Hillmann cho biết, “Binance.com không phải là một công ty của Mỹ, không giống như các nền tảng khác có liên quan đến các thực thể bị trừng phạt của Mỹ. Tuy nhiên, chúng tôi đã thực hiện các bước chủ động để hạn chế tiếp xúc với thị trường Iran”.
Binance từ chối cung cấp thông tin chi tiết về địa điểm hoặc pháp nhân đứng sau sàn giao dịch Binance.com.
Nobitex cũng không trả lời câu hỏi cho bài viết này. Mạng lưới Tron, có trụ sở tại Quần đảo Virgin thuộc Anh và người sáng lập Justin Sun cũng đã im lặng.
Vào tháng 8/2021, Binance thông báo khách hàng sẽ không thể mở tài khoản và sử dụng các dịch vụ của họ mà không có giấy tờ tùy thân. Nhưng kể từ đó, theo dữ liệu của Chainalysis, sàn giao dịch đã xử lý gần 1,05 tỷ USD giao dịch trực tiếp từ Nobitex và các sàn giao dịch khác của Iran và kéo dài đến tháng 11 năm nay. Kể từ tweet của CZ vào tháng 7, Binance đã xử lý khoảng 80 triệu USD trong các giao dịch từ Iran.
Trong tuyên bố của Binance, công ty yêu cầu xác minh danh tính (KYC) cho tất cả người dùng “và người dân Iran bị cấm mở hoặc duy trì tài khoản”. Binance liên tục cập nhật các quy trình và công nghệ khi đã tìm hiểu về các rủi ro mới. Kết quả của những nỗ lực này bao gồm giám sát các giao dịch thực tế và phối hợp với các nhà cung cấp bên ngoài, trong khoảng thời gian từ tháng 6/2021 đến tháng 11/2022, mức độ tiếp xúc của Binance với các thực thể có liên kết với Iran đã giảm mạnh.
Dữ liệu Reuters cho thấy tổng cộng khoảng 2,95 tỷ USD giá trị crypto đã được chuyển trực tiếp giữa các sàn giao dịch của Iran và Binance kể từ năm 2018. Dữ liệu cũng tiết lộ thêm 5 tỷ USD được chuyển giữa các sàn giao dịch Iran và Binance thông qua các lớp trung gian.
Các nhà quản lý nói rằng các dòng chảy “gián tiếp” như vậy cần được gắn cờ về khả năng rửa tiền và trốn tránh các lệnh trừng phạt. Người dùng crypto tìm cách che giấu dấu vết của họ thường sử dụng các kỹ thuật phức tạp để tạo ra các chuỗi chuyển crypto phức tạp.
Nobitex đã khuyên 4 triệu khách hàng trên trang web của mình tránh “việc chuyển trực tiếp” crypto giữa các nền tảng của Iran và nước ngoài để “duy trì bảo mật”.
Người phát ngôn của Binance, Hillmann nói với Reuters vào tháng 6 về vấn đề liên quan đến việc sàn giao dịch tiếp xúc gián tiếp với các quỹ bất hợp pháp rằng “điều quan trọng cần lưu ý không phải là nguồn tiền đến từ đâu vì việc gửi crypto là không thể ngăn chặn – mà là những gì chúng tôi sẽ làm sau khi tiền được gửi đến”. Ông nhấn mạnh Binance sử dụng các biện pháp giám sát giao dịch và đánh giá rủi ro để “đảm bảo rằng bất kỳ khoản tiền bất hợp pháp nào cũng đều được theo dõi, có thể đóng băng, thu hồi hoặc trả lại cho chủ sở hữu hợp pháp”.
Ngoài đồng Tron, phần còn lại của các giao dịch từ Iran là Bitcoin, Ether, Tether và XRP, và Litecoin.
Theo các dữ liệu, Binance là thị trường lớn nhất để giao dịch đồng Tron, một số sàn giao dịch lớn khác bao gồm Coinbase và Gemini do Mỹ quản lý không niêm yết đồng này. Gần đây, Tron phần lớn đã lưu thông dưới tầm ngắm của các công cụ theo dõi crypto. Chainalysis chỉ bắt đầu hỗ trợ việc truy tìm các giao dịch của Tron vào tháng 5.
Tập dữ liệu về Tron chỉ ra hơn 1,15 triệu token đã được chuyển trực tiếp giữa Binance và Nobitex kể từ tháng 4/2020, khi các luồng Tron đầu tiên được ghi lại. Dữ liệu bao gồm địa chỉ ví và mã số nhận dạng duy nhất cho mỗi giao dịch.
Reuters đã thu được các số liệu Tron cùng với các bộ dữ liệu khác bao gồm các đồng crypto khác từ ba công ty có quyền truy cập vào phần mềm điều tra của Chainalysis. Reuters đã kiểm tra lại các số liệu của từng công ty. Một công ty thứ tư cũng xác nhận một số số liệu về chuyển trực tiếp dựa trên một tập dữ liệu riêng biệt được biên soạn bằng các phần mềm khác nhau.
Reuters đang cung cấp tại đây dữ liệu cho các giao dịch trực tiếp kể từ ngày 20/8/2021, lên tới khoảng 1 tỷ USD.
Dữ liệu cho thấy tổng khối lượng giao dịch từ Iran qua Binance lớn hơn nhiều so với bất kỳ sàn giao dịch nào khác. Sau Binance, sàn giao dịch phổ biến tiếp theo đối với người dùng Nobitex kể từ năm 2018 là KuCoin có trụ sở tại Seychelles, đã xử lý 820 triệu USD trong các giao dịch trực tiếp và gián tiếp.
KuCoin và sáu sàn giao dịch khác của Iran trong tập dữ liệu – CoinNik Marke, Iranicard, Rabex, Wallex, Sarmayex và Tether Land đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Rủi ro bị xử phạt
Binance đã phát triển bùng nổ kể từ khi ra mắt vào năm 2017 và đã mở rộng phạm vi hoạt động khi mới đây họ đầu tư 500 triệu USD vào thương vụ mua lại Twitter của ông chủ Tesla, Elon Musk.
Trọng tâm chính của cuộc điều tra từ Bộ Tư pháp Mỹ là liệu Binance có vi phạm luật chống rửa tiền của Mỹ hay không. Là một phần của vụ việc diễn ra kể từ năm 2018, bộ này cũng đang điều tra Binance về các vi phạm trừng phạt hình sự có thể có liên quan đến Iran. Vào cuối năm 2020, một bộ phận đã tìm kiếm hồ sơ từ Binance về chương trình tuân thủ của họ, bao gồm bất kỳ tài liệu nào liên quan đến việc chuyển crypto cho tất cả công dân hoặc tổ chức ở các quốc gia bao gồm cả Iran.
Chính phủ Mỹ đã áp dụng lại các lệnh trừng phạt vào năm 2018 đối với Iran như một phần của thỏa thuận hạt nhân giữa Iran với các cường quốc trên thế giới. Phương Tây và Liên Hợp Quốc đã nhắm vào Tehran từ năm 1979 với các lệnh trừng phạt đối với chương trình hạt nhân của nước này, cùng với cáo buộc vi phạm nhân quyền và hỗ trợ khủng bố.
Sáu luật sư và chuyên gia trừng phạt cho biết các giao dịch từ Iran được Reuters ghi lại khiến Binance có nguy cơ bị Mỹ trừng phạt “thứ cấp”, được thiết kế nhằm ngăn các công ty không phải của Mỹ làm ăn với các thực thể bị trừng phạt hoặc giúp người Iran trốn tránh lệnh cấm vận thương mại của Mỹ. Các biện pháp trừng phạt thứ cấp có thể làm tắc nghẽn quyền truy cập của một công ty vào hệ thống tài chính Mỹ.
Các luật sư và chuyên gia cho biết Binance cũng có thể phải chịu các biện pháp trừng phạt “chính” trực tiếp nếu công ty có “mối liên hệ với Mỹ”. Các liên kết như vậy có thể bao gồm bất kỳ thực thể nào do Mỹ hợp nhất hoặc các giao dịch được xử lý thông qua hệ thống tài chính của Mỹ hay việc sử dụng đồng USD.
Vào năm 2019, Standard Chartered của Anh đã đồng ý trả gần 930 triệu USD cho các nhà chức trách Mỹ vì các vi phạm trừng phạt hình sự, bao gồm việc chuyển khoảng 240 triệu USD thông qua các tổ chức tài chính của Mỹ cho khách hàng Iran. Ngân hàng Pháp BNP Paribas năm 2014 đã đồng ý nhận tội vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các nước trong đó có Iran và phải bồi thường 8,9 tỷ USD. Cả hai ngân hàng đều cam kết cải thiện các biện pháp kiểm soát của họ.
Binance cho biết họ không chấp nhận khách hàng từ Mỹ. Thay vào đó, khách hàng Mỹ được chuyển hướng đến một sàn giao dịch riêng biệt có tên Binance.US, điều hành bởi một công ty Mỹ, đã được đăng ký với Bộ Tài chính từ năm 2019 với tư cách là một doanh nghiệp dịch vụ tiền tệ.
Giám đốc điều hành Binance, Changpeng Zhao (CZ) đã nhấn mạnh Binance.US là một “thực thể hoàn toàn độc lập”. Tuy nhiên Reuters đưa tin vào tháng 10 rằng CZ trên thực tế đã kiểm soát Binance.US và chỉ đạo việc quản lý từ nước ngoài. Trong khi đó, một cố vấn của Binance, trong một thông điệp gửi tới các giám đốc điều hành vào năm 2018 đã mô tả hoạt động của Binance.US như một công ty con trên thực tế.
Trong một bài đăng trên blog sau bài báo đó, CZ tái khẳng định rằng Binance.US “hoạt động độc lập với Binance.com”.
Phần lớn trong số 8 tỷ USD giao dịch crypto từ Iran được Reuters xác định liên quan đến sàn giao dịch Binance chính. Nhưng dữ liệu của Chainalysis cho thấy Binance.US cũng đã xử lý các giao dịch tiền điện tử trị giá 1,5 triệu USD từ các sàn giao dịch của Iran là Nobitex, Wallex và Tether Land.
Các thực thể của Mỹ vi phạm lệnh trừng phạt Iran có thể bị phạt hình sự lên tới 1 triệu USD cho mỗi vi phạm. Những người liên quan có thể phải đối mặt với án tù lên đến 20 năm. Tháng 10 này, Bộ Tài chính đã phạt sàn giao dịch crypto Bittrex có trụ sở tại Seattle 24 triệu USD vì vi phạm lệnh trừng phạt đối với Iran và các quốc gia khác bằng cách xử lý các giao dịch crpyot trị giá hơn 260 triệu USD.
Liên hệ với bài báo này, người phát ngôn của Binance.US cho biết số liệu của Reuters về các giao dịch của họ với các sàn giao dịch Iran là không chính xác, bao gồm “dữ liệu giao dịch trực tiếp cũng như gián tiếp từ Chainalysis đều làm sai lệch và thổi phồng khối lượng được trích dẫn”. Tuy nhiên người này không cung cấp một con số thay thế.
Binance.US “tuân thủ tất cả các quy tắc hiện hành của Mỹ quản lý trong việc trao đổi tài sản kỹ thuật số” và chỉ cho phép giao dịch bởi các thực thể đã hoàn thành “quy trình sàng lọc nghiêm ngặt”, người phát ngôn tuyên bố.
Nobitex và các sàn giao dịch crypto khác của Iran không bị Mỹ trừng phạt. Reuters đã không tìm thấy bằng chứng cho thấy các cá nhân, công ty hoặc tổ chức bị trừng phạt của Iran đã sử dụng Binance hoặc Binance.US.
“Sự lựa chọn tối ưu nhất”
Nobitex, sàn giao dịch lớn nhất Iran, ra mắt vào năm 2017. Người đồng sáng lập và Giám đốc điều hành là Amirhosein Rad, ông tốt nghiệp tiến sĩ triết học và kỹ thuật hóa học tại Đại học Công nghệ Sharif của Iran, hồ sơ trên LinkedIn cho thấy Rad đã không bình luận về bài viết này.
Mục đích của Nobitex được tuyên bố trên trang LinkedIn vào đầu năm nay là cho phép người Iran đầu tư vào crypto bất chấp “bóng đen của các lệnh trừng phạt”. Khi các lệnh trừng phạt đã ảnh hưởng đến khả năng kinh doanh của Iran với thế giới bên ngoài, crypto đã trở nên phổ biến ở đó đối với thương mại xuyên biên giới. Sàn giao dịch cho biết nó đóng vai trò là “cầu nối an toàn giữa 3,5 triệu người Iran và thế giới crypto”.
Nobitex nêu trong báo cáo thường niên năm 2021 rằng họ xử lý 70% các giao dịch crypto của Iran. Sàn giao dịch đã khuyến nghị khách hàng của mình sử dụng Binance trong nhiều bài đăng trên trang web và các kênh truyền thông xã hội của mình, gần đây nhất là trong năm nay.
Dữ liệu của Chainalysis cho thấy, người dùng Nobitex đã bắt đầu chuyển Bitcoin qua Binance vào tháng 4/2018.
Trong một hướng dẫn giao dịch trên trang web của Nobitex, được xuất bản lần đầu tiên vào năm 2019 và được cập nhật vào tháng 10 này, Nobitex khuyên người dùng nên mở tài khoản để chuyển đổi đồng rials Iran của họ thành crypto và sau đó thực hiện chuyển khoản sang một sàn giao dịch nước ngoài như Binance. Các bài đăng tiếp theo vào năm 2020 nói rằng “đối với người Iran, Binance vẫn là lựa chọn tốt nhất và gây ra ít vấn đề nhất cho người dùng Iran”.
Lưu ý rủi ro do các lệnh trừng phạt của Mỹ gây ra, các điều khoản sử dụng công khai của Nobitex khuyến nghị khách hàng tránh “chuyển trực tiếp” tiền điện tử từ Nobitex sang Binance, thay vào đó là tạo nhiều ví kỹ thuật số để chuyển tiền theo các giai đoạn riêng biệt.
Số lượng giao dịch Tron giữa Nobitex và Binance đã tăng vọt từ tháng 8/2020.
Cùng tháng đó, người sáng lập của Tron, Justin Sun, cho biết trên Twitter rằng Tron đã kích hoạt một tính năng mới cho phép các nhà giao dịch che giấu danh tính của họ. Tính năng này được gọi là zk-SNARK, sẽ “bảo vệ dữ liệu của người dùng bằng biện pháp bảo vệ quyền riêng tư mạnh nhất trong ngành“.
Một bài báo được xuất bản trên tạp chí của Bộ Tư pháp Mỹ năm ngoái cho biết tính năng này cho phép “crypto tăng cường tính ẩn danh” và thu hút bọn tội phạm khi chúng tìm kiếm sự riêng tư để che giấu hành vi phạm tội.
Nobitex khuyến nghị người dùng mở ví kỹ thuật số với Binance để mua Tron do tính “bảo mật cao”. Một bài đăng trên blog Nobitex vào tháng 7/2021 cho biết zk-SNARK là chìa khóa để giữ cho những người gửi và nhận crypto “ẩn danh”.
Khách hàng của Nobitex vẫn có thể sử dụng Binance để giao dịch Tron và các đồng crypto khác sau khi Binance thắt chặt kiểm tra khách hàng vào ngày 20/8/202. Binance đã xử lý các giao dịch trực tiếp từ Nobitex với tổng trị giá hơn 1 tỷ USD từ ngày đó đến tháng 11 năm nay, vượt xa bất kỳ sàn giao dịch quốc tế nào khác. Gần đây nhất, dữ liệu chỉ ra vào tháng 10, có khoảng 20 triệu USD Tron đã chảy trực tiếp giữa Binance và Nobitex.
Một báo cáo của Chainalysis vào tháng 9 cho biết những người Iran bị Bộ Tài chính Mỹ trừng phạt vì các cuộc tấn công mạng và hoạt động ransomware đã sử dụng Nobitex. Chainalysis cho biết từ năm 2015 đến năm 2022, ví kỹ thuật số của những người Iran bị trừng phạt đã nhận được hơn 230.000 USD tiền ransomware bitcoin, với phần lớn được gửi đến Nobitex.
Bộ Tài chính cũng chia sẻ cùng thời điểm đó rằng những người Iran bị trừng phạt đều liên kết với Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo, một phe mạnh kiểm soát đế chế kinh doanh cũng như các lực lượng vũ trang và tình báo tinh nhuệ ở Iran. Các nhà chức trách Iran đã không trả lời yêu cầu bình luận. Bộ Ngoại giao Iran đã gọi các biện pháp trừng phạt của Mỹ là “đơn phương, bất hợp pháp và tàn nhẫn”.
Nguồn: Báo cáo của Angus Berwick và Tom Wilson; báo cáo bổ sung của Michelle Nichols tại Liên Hợp Quốc và Bozorgmehr Sharafedin ở London; biên tập bởi Janet McBride.
