Cảnh báo từ Pháp về khả năng sẽ chặn cơ chế passporting đang đặt ra thử thách lớn đối với sự thống nhất của Quy định Thị trường Tài sản Mã hóa (MiCA), đồng thời khơi dậy một cuộc tranh luận pháp lý gay gắt về thẩm quyền của các quốc gia thành viên.
Cơ quan Quản lý Chứng khoán Pháp (AMF) cho biết đang cân nhắc động thái ngăn chặn các công ty tài sản mã hóa hoạt động tại Pháp chỉ dựa trên giấy phép được cấp ở các nước thành viên khác. Nguyên nhân xuất phát từ lo ngại rằng một số doanh nghiệp đang tìm đến các khu vực pháp lý “dễ dãi” để xin cấp phép, rồi tận dụng cơ chế passporting nhằm tiếp cận toàn bộ thị trường chung.
Động thái này diễn ra chưa đầy một năm sau khi MiCA chính thức có hiệu lực – khung pháp lý được thiết kế để ngăn chặn hiện tượng “chênh lệch quy định” mà AMF nay lại lên tiếng cảnh báo. Lời hứa về một thị trường thống nhất, được điều tiết đồng bộ trên phạm vi toàn EU, vì vậy đang đứng trước áp lực đáng kể. Cuộc tranh luận pháp lý nhanh chóng bùng nổ, với các ý kiến đối lập về tính hợp pháp của bước đi tiềm tàng từ phía Pháp.
Bà Marina Markezic, Giám đốc điều hành European Crypto Initiative (EUCI), nhận định việc chặn cơ chế passporting là khả thi về mặt kỹ thuật nhưng đi kèm sự phức tạp pháp lý đáng kể. Theo bà, đang có sự căng thẳng gia tăng trong việc thực thi MiCA khi quan điểm của các cơ quan quản lý quốc gia không đồng nhất. Thực tế, Pháp cùng với Áo và Ý gần đây đã kêu gọi Cơ quan Chứng khoán và Thị trường châu Âu (ESMA) đảm nhiệm vai trò giám sát đối với các doanh nghiệp tài sản mã hóa lớn, phản ánh xu hướng muốn tập trung hóa quyền lực thay vì phân tán.
Ở chiều ngược lại, một số chuyên gia pháp lý khẳng định hành động đơn phương của Pháp sẽ đi ngược lại cả tinh thần lẫn văn bản của MiCA. Ông Edwin Mata, luật sư và CEO nền tảng token hóa Brickken, nhấn mạnh: “Về mặt pháp lý, AMF không thể chặn một pháp nhân đã được cấp phép hợp lệ theo MiCA.” Ông chỉ ra sự khác biệt cốt lõi: MiCA là một quy định, không phải chỉ thị, nghĩa là có hiệu lực áp dụng trực tiếp và thống nhất trên toàn bộ EU, không cần luật hóa riêng tại từng quốc gia thành viên.
Theo quan điểm này, tuyên bố từ AMF mang tính cảnh báo nhiều hơn là đe dọa pháp lý thực sự. Điều đó cho thấy Pháp muốn khẳng định vai trò giám sát chặt chẽ, đặc biệt trong vấn đề phân loại sản phẩm, nhằm tránh việc doanh nghiệp lợi dụng khung MiCA cho các hoạt động mà lẽ ra phải chịu sự điều chỉnh khắt khe hơn theo MiFID II – khuôn khổ áp dụng cho các công cụ tài chính truyền thống.
