Công nghệ deepfake đang nổi lên như một công cụ đắc lực cho tội phạm tiền mã hóa, khiến số vụ lừa đảo liên quan tăng 654% từ năm 2023 đến năm 2024. Điều này đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với tài sản số và lòng tin của nhà đầu tư, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải nâng cao nhận thức và phổ cập kiến thức cho cộng đồng.
Deepfake, công nghệ sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra video và hình ảnh giả mạo, đang bị các tác nhân xấu lợi dụng triệt để. Kẻ lừa đảo thường sử dụng hình ảnh deepfake của những nhân vật có ảnh hưởng trong lĩnh vực, chẳng hạn như Elon Musk và Michael Saylor, để quảng bá các dự án đầu tư giả mạo, lừa người dùng chuyển tiền mã hóa vào địa chỉ ví do chúng kiểm soát. Thủ đoạn này ngày càng tinh vi, khiến ngay cả những nhà đầu tư dày dạn kinh nghiệm cũng khó lòng phân biệt thật giả.
Theo thống kê, 74% số vụ deepfake được phát hiện trong năm 2024 có liên quan đến lĩnh vực tiền mã hóa. Một số vụ lừa đảo quy mô lớn đã gây thiệt hại hàng triệu USD, điển hình là vụ việc nhóm CryptoCore chiếm đoạt hơn 5 triệu USD bằng deepfake.
Bản chất phi tập trung và giá trị giao dịch cao khiến tiền mã hóa trở thành mục tiêu hấp dẫn cho tội phạm mạng. Thêm vào đó, việc thiếu hụt khung pháp lý toàn diện và rõ ràng càng tạo điều kiện cho các hoạt động lừa đảo diễn ra tràn lan.
Ban đầu, deepfake được phát triển cho mục đích giải trí, nhưng đã nhanh chóng bị các đối tượng xấu lợi dụng cho các vụ lừa đảo danh tính và chiếm đoạt ví tiền mã hóa. Kẻ gian không chỉ giả mạo người nổi tiếng mà còn đánh cắp thông tin cá nhân của người dùng thông thường để chiếm quyền truy cập vào tài khoản tiền mã hóa của họ.
Giải pháp ứng phó
Việc phát hiện deepfake ngày càng trở nên khó khăn do công nghệ này không ngừng được cải tiến. Tuy nhiên, người dùng vẫn có thể nhận biết một số dấu hiệu đáng ngờ như sự thiếu đồng bộ giữa âm thanh và khẩu hình, ánh sáng không tự nhiên, hay chuyển động cơ thể thiếu chân thực. Trên các nền tảng mạng xã hội, cần đặc biệt cảnh giác với những nội dung sử dụng hình ảnh người nổi tiếng để tạo dựng lòng tin nhanh chóng.
Chính phủ và các công ty công nghệ đang bắt đầu có những động thái đối phó với deepfake. Trong năm 2024, 15 bang tại Mỹ đã đề xuất các dự luật nhằm hạn chế việc sử dụng deepfake trong các chiến dịch chính trị. Tuy nhiên, nhận thức của người dùng vẫn đóng vai trò then chốt, bởi nhiều người không thường xuyên cập nhật thông tin và dễ bị lừa bởi các nội dung giả mạo.
Các sàn giao dịch tiền mã hóa cũng cần tăng cường biện pháp kiểm soát bằng cách áp dụng quy trình Know Your Customer (KYC) một cách nghiêm ngặt và triển khai các thuật toán phát hiện gian lận tiên tiến. Hợp tác chặt chẽ giữa các sàn giao dịch và cơ quan quản lý là điều cần thiết để xây dựng khung pháp lý vững chắc, bảo vệ người dùng trong bối cảnh công nghệ deepfake tiếp tục phát triển.
