Thương hiệu và bảo vệ thương hiệu là gì?
Thương hiệu (trademark) là những tên gọi, biểu tượng hoặc hình ảnh độc đáo được sử dụng để xác định một doanh nghiệp hoặc thương hiệu, giúp phân biệt với các sản phẩm hoặc dịch vụ của đối thủ cạnh tranh. Thương hiệu đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng niềm tin của người tiêu dùng và nâng cao nhận thức về thương hiệu. Các bước pháp lý và chiến lược nhằm bảo vệ thương hiệu và danh tiếng của nó được gọi là bảo vệ thương hiệu (brand protection). Điều này bao gồm các biện pháp ngăn chặn việc sử dụng trái phép, làm giả và vi phạm thương hiệu nhằm bảo vệ tính độc đáo và sự toàn vẹn của thương hiệu.
Bảo vệ thương hiệu đối mặt với nhiều thách thức, trong đó vi phạm và hàng giả là hai vấn đề lớn. Hàng giả không chỉ làm suy giảm giá trị thương hiệu mà còn ảnh hưởng đến niềm tin và sự an toàn của khách hàng. Vi phạm thương hiệu trên môi trường trực tuyến càng làm tăng độ phức tạp khi những kẻ làm giả có thể hoạt động ẩn danh và phạm vi toàn cầu trên các nền tảng số. Ngoài ra, việc quản lý các khung pháp lý toàn cầu đòi hỏi những chiến lược kỹ lưỡng để ngăn chặn các vi phạm xuyên biên giới.
Các chiến lược bảo vệ thương hiệu ngày nay bao gồm công nghệ, thực thi chủ động và hành động pháp lý. Các kênh pháp lý, bao gồm luật sở hữu trí tuệ và đăng ký thương hiệu, cung cấp nền tảng cho việc bảo vệ. Công nghệ, như đánh dấu kỹ thuật số (digital watermarking) và blockchain, mang lại các phương pháp xác thực và truy xuất nguồn gốc tiên tiến. Các thương hiệu cũng thường xuyên giám sát, điều tra và hợp tác với cơ quan thực thi pháp luật để phát hiện và xử lý nhanh chóng các trường hợp vi phạm. Tuy nhiên, do hoạt động làm giả luôn thay đổi, các phương pháp bảo vệ thương hiệu cần liên tục được cải tiến và thích nghi.
Cách blockchain nâng cao hiệu quả bảo vệ thương hiệu và nhãn hiệu
Phần mềm chống hàng giả là một trong những ứng dụng quan trọng của blockchain trong việc bảo vệ thương hiệu và nhãn hiệu. Với công nghệ blockchain, các doanh nghiệp có thể tạo ra hồ sơ không thể thay đổi về tính hợp pháp của sản phẩm. Mỗi sản phẩm có thể được cấp một mã định danh duy nhất, cho phép nhà bán lẻ và khách hàng xác minh ngay lập tức tính chính hãng của sản phẩm. Điều này không chỉ bảo vệ khách hàng khỏi hàng giả mà còn giúp doanh nghiệp duy trì uy tín, đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu và thu hút thêm khách hàng mới.
Ngoài ra, chuỗi cung ứng được hưởng lợi từ tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc mà blockchain mang lại, cho phép các doanh nghiệp theo dõi dòng chảy hàng hóa từ khâu sản xuất đến phân phối. Blockchain giúp doanh nghiệp xác nhận tính hợp pháp của sản phẩm và phát hiện các mặt hàng bất hợp pháp hoặc giả mạo đang lưu hành trên thị trường. Điều này không chỉ bảo vệ danh tiếng của doanh nghiệp mà còn xây dựng lòng tin của người tiêu dùng thông qua việc đảm bảo tính xác thực của sản phẩm.
Việc triển khai hợp đồng thông minh (smart contract) còn tăng cường các biện pháp bảo vệ thương hiệu thông qua cơ chế tự động hóa các quy trình cấp phép và thực thi. Những hợp đồng tự thực hiện này được thiết kế để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể khi có các điều kiện được kích hoạt. Hợp đồng thông minh giúp thương hiệu bảo vệ quyền sử dụng nhãn hiệu của mình, như tự động xử phạt hành vi sử dụng trái phép hoặc kích hoạt các thỏa thuận cấp phép khi sản phẩm được bán ra. Nhờ đó, giảm thiểu nhu cầu về các thủ tục thực thi thủ công, tối ưu hóa nỗ lực bảo vệ thương hiệu và đảm bảo tuân thủ trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
Lợi ích của việc ứng dụng blockchain trong bảo vệ nhãn hiệu và thương hiệu
Tính bất biến (immutability) là một lợi thế lớn khi blockchain tạo ra hồ sơ giao dịch không thể thay đổi, giúp việc làm giả hoặc chỉnh sửa thông tin nhãn hiệu trở nên cực kỳ khó khăn. Điều này giảm thiểu nguy cơ bị đánh cắp hoặc vi phạm tài sản sở hữu trí tuệ, đồng thời đảm bảo tính xác thực và toàn vẹn của tài sản thương hiệu.
Hơn nữa, blockchain công khai (public blockchain) không cần đến các trung gian như cơ quan tập trung hay sổ đăng ký, từ đó đơn giản hóa quy trình đăng ký nhãn hiệu và giảm chi phí hành chính. Các hợp đồng tự thực thi (smart contract) có thể được lập trình trên blockchain để tự động hóa các quy trình như thanh toán tiền bản quyền và thỏa thuận cấp phép. Điều này đảm bảo việc tuân thủ và giảm thiểu khả năng xảy ra tranh chấp.
Blockchain còn tăng cường tính minh bạch bằng cách cung cấp cho các bên liên quan quyền truy cập theo thời gian thực vào lịch sử sở hữu và sử dụng nhãn hiệu. Nhờ đó, họ có thể xác minh tính hợp lệ của thương hiệu và giám sát việc sử dụng thương hiệu trên các thị trường khác nhau.
Tương tự, token không thể thay thế (NFT) mang đến một đại diện kỹ thuật số độc nhất cho tài sản, cho phép doanh nghiệp mã hóa thương hiệu và xác minh quyền sở hữu một cách an toàn trên blockchain. Bằng cách cung cấp bằng chứng sở hữu và nguồn gốc đáng tin cậy, công nghệ này tăng cường bảo vệ nhận diện thương hiệu, giảm thiểu nguy cơ bị làm giả và sử dụng trái phép.
Ngoài ra, blockchain đảm bảo việc quản lý và bảo vệ tài sản số một cách liền mạch trong các môi trường ảo khi doanh nghiệp tham gia vào metaverse. Thông qua việc sử dụng sổ đăng ký dựa trên blockchain và hợp đồng thông minh, các thương hiệu có thể thiết lập và thực thi quyền sở hữu nhãn hiệu trong không gian ảo, thúc đẩy tính xác thực và niềm tin trong các tương tác kỹ thuật số. Trong bối cảnh này, NFT đóng vai trò quan trọng, cho phép tạo ra các sản phẩm và trải nghiệm ảo mang thương hiệu với giá trị và tính độc quyền thực sự.
Những thách thức khi ứng dụng blockchain trong bảo vệ nhãn hiệu và thương hiệu
Trước hết, các bên liên quan chưa hiểu đầy đủ hoặc thiếu kiến thức về công nghệ blockchain cũng như cách ứng dụng công nghệ này trong bảo vệ nhãn hiệu. Các doanh nghiệp có thể do dự trong việc áp dụng blockchain vì cho rằng công nghệ này phức tạp hoặc còn xa lạ.
Bên cạnh đó, việc tích hợp công nghệ blockchain vào các hệ thống và quy trình hiện tại có thể gặp nhiều khó khăn và tốn kém. Để áp dụng blockchain hiệu quả, doanh nghiệp có thể cần tái cấu trúc hạ tầng và đầu tư đáng kể vào công nghệ mới cũng như nguồn nhân lực có chuyên môn. Đây là trở ngại lớn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ với ngân sách hạn hẹp.
Việc triển khai blockchain trong bảo vệ thương hiệu còn phức tạp hơn bởi các vấn đề liên quan đến khả năng mở rộng (scalability) và tương thích (interoperability). Khi mạng blockchain mở rộng, các vấn đề về khả năng mở rộng có thể xuất hiện, dẫn đến thời gian xử lý giao dịch lâu hơn và chi phí cao hơn. Ngoài ra, cần giải quyết bài toán tương thích giữa các nền tảng blockchain khác nhau và các hệ thống truyền thống để đảm bảo việc tích hợp và chia sẻ dữ liệu diễn ra suôn sẻ.
Hơn nữa, việc sử dụng blockchain trong bảo vệ thương hiệu cũng bị cản trở bởi các vấn đề về quy định pháp lý và tuân thủ. Nhiều doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng, quyền sở hữu trí tuệ và quyền riêng tư dữ liệu. Việc điều chỉnh để phù hợp với các khung pháp lý khác nhau và đảm bảo hệ thống blockchain tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn hiện hành có thể là một quá trình phức tạp và tốn thời gian.
Các trường hợp ứng dụng thực tế
Aura Blockchain – Minh bạch và xác thực sản phẩm xa xỉ
LVMH, Richemont, OTB, Prada, Mercedes-Benz đã hợp tác phát triển nền tảng Aura Blockchain Consortium, một giải pháp blockchain được thiết kế để hỗ trợ toàn ngành công nghiệp xa xỉ trong việc theo dõi và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Aura cho phép lưu trữ thông tin chi tiết về từng sản phẩm trên một sổ cái chung, bao gồm toàn bộ hành trình từ nguyên liệu thô, sản xuất, phân phối đến thị trường hàng đã qua sử dụng. Nền tảng này cung cấp cho người tiêu dùng khả năng truy cập lịch sử sản phẩm và xác minh tính xác thực thông qua ứng dụng chính thức của các thương hiệu, giúp tăng cường sự minh bạch và bảo vệ tính chính hãng.
Nền tảng Aura Blockchain được xây dựng dựa trên công nghệ blockchain Ethereum, đồng thời sử dụng Microsoft Azure để cung cấp các dịch vụ liên quan như chăm sóc và bảo hành sản phẩm.
Ví dụ, tại thương hiệu Hublot thuộc tập đoàn LVMH, Aura Blockchain được sử dụng để xác minh nguồn gốc hàng hóa. Khi một chiếc đồng hồ Hublot được bán ra cho khách hàng A vào ngày X tháng Y, giao dịch này sẽ được ghi nhận trên blockchain. Trong tương lai, nếu khách hàng này tặng hoặc bán lại chiếc đồng hồ, thông tin giao dịch với Hublot vẫn được lưu giữ trong mã bảo mật của hệ thống Aura Blockchain. Điều này cho phép chủ sở hữu mới dễ dàng đưa đồng hồ đi bảo dưỡng khi cần.
De Beers – Ngăn chặn hàng giả trong ngành kim cương
De Beers Group, một trong những công ty dẫn đầu ngành kim cương, đã triển khai nền tảng blockchain Tracr trên quy mô lớn để tăng cường tính minh bạch và đảm bảo nguồn gốc kim cương. Đây là nền tảng blockchain phân tán đầu tiên trên thế giới được thiết kế để theo dõi hành trình của kim cương từ nguồn khai thác, mang lại sự đảm bảo bất biến về nguồn gốc và giúp ngăn chặn hàng giả. Tracr cho phép các nhà bán lẻ và khách hàng truy cập thông tin minh bạch về xuất xứ của từng viên kim cương.
Nền tảng này sử dụng công nghệ blockchain kết hợp với trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và các công nghệ bảo mật tiên tiến để đảm bảo dữ liệu được lưu trữ an toàn và không thể bị giả mạo. Tracr hoạt động theo mô hình phi tập trung, cho phép các đối tác trong chuỗi cung ứng kiểm soát quyền truy cập dữ liệu của mình và chia sẻ thông tin chỉ khi có sự cho phép. Điều này không chỉ tăng cường quyền riêng tư dữ liệu mà còn đảm bảo khả năng mở rộng và tốc độ xử lý, với khả năng đăng ký trên nền tảng lên đến 1 triệu viên kim cương mỗi tuần.
BMW – Truy xuất nguồn gốc phụ tùng
BMW đã triển khai nền tảng PartChain, một giải pháp blockchain nhằm tăng cường tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng quốc tế. Nền tảng này cho phép BMW theo dõi toàn bộ hành trình của các thành phần từ nguồn gốc đến các nhà máy sản xuất, tạo điều kiện cải thiện hiệu quả kiểm toán và tuân thủ quy trình. PartChain được phát triển với mục tiêu đưa các nhà cung cấp vào một hệ thống blockchain chung, giúp đảm bảo rằng dữ liệu chuỗi cung ứng được ghi nhận an toàn và có thể xác minh liên tục.
PartChain sử dụng công nghệ blockchain Hyperledger Fabric, kết hợp với các dịch vụ đám mây từ Amazon Web Services và Microsoft Azure, mang lại khả năng mở rộng, tốc độ xử lý và bảo mật cao. Trong giai đoạn thử nghiệm, nền tảng đã được áp dụng để theo dõi đèn pha từ nhà cung cấp Automotive Lighting, và hiện BMW đang mở rộng dự án sang nhiều nhà cung cấp khác, cùng với việc triển khai tại 31 địa điểm sản xuất của tập đoàn.
BMW cũng đặt mục tiêu dài hạn trong việc sử dụng blockchain để truy xuất nguồn gốc các nguyên liệu thô quan trọng, chẳng hạn như cobalt – một thành phần thiết yếu trong pin xe điện.
Bên cạnh PartChain, BMW đã áp dụng blockchain trong các dự án khác như VerifyCar, hợp tác với VeChain để phát triển một ứng dụng giúp người mua xe đã qua sử dụng xác minh các thông tin về quãng đường đã đi và lịch sử bảo dưỡng.
