Báo cáo từ tổ chức GI-TOC cáo buộc các sáng kiến tài sản mã hóa của Cộng hòa Trung Phi không mang lại lợi ích cho người dân mà tạo điều kiện cho giới tinh hoa và mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia kiểm soát quốc gia.
Theo báo cáo mới công bố của Tổ chức Sáng kiến Toàn cầu Chống Tội phạm Có tổ chức Xuyên quốc gia (GI-TOC), chiến lược thúc đẩy tài sản mã hóa của Cộng hòa Trung Phi đã làm gia tăng quyền kiểm soát của tầng lớp tinh hoa và khiến quốc gia này dễ bị tổn thương trước các tổ chức tội phạm quốc tế, thay vì thực hiện mục tiêu tài chính toàn diện như ban đầu tuyên bố.
Trong báo cáo có tiêu đề “Behind the blockchain: Cryptocurrency and criminal capture in the Central African Republic”, các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng những sáng kiến tài sản mã hóa của quốc gia này, từ việc công nhận Bitcoin là tiền pháp định đến phát hành Sango Coin và memecoin CAR, đều được triển khai trong bối cảnh một quốc gia mong manh với hạ tầng điện, truy cập internet và cơ chế giám sát cực kỳ hạn chế.
Thực trạng nghèo nàn và thiếu hạ tầng
Báo cáo nhấn mạnh rằng phần lớn dân số nghèo đói, phải đối mặt với các vụ hành quyết hàng loạt, tra tấn và bạo lực tình dục có tổ chức, đồng thời thiếu khả năng tiếp cận điện, điện thoại di động và internet, không thể tham gia vào hoạt động đầu tư tài sản mã hóa theo bất kỳ cách có ý nghĩa nào. Các chương trình này được đánh giá là phục vụ lợi ích của nhà đầu tư nước ngoài nhiều hơn là đáp ứng nhu cầu của người dân trong nước.
GI-TOC đặc biệt chỉ trích đạo luật ban hành vào tháng 7 năm 2023 cho phép token hóa các tài nguyên quốc gia như dầu mỏ, vàng, gỗ và đất đai, cho rằng quy định này tiềm ẩn nguy cơ làm suy yếu nghiêm trọng chủ quyền quốc gia và tạo cơ hội cho các thế lực nước ngoài kiểm soát tài nguyên thiên nhiên.
Vào tháng 4 năm 2022, Cộng hòa Trung Phi đã công nhận Bitcoin là tiền pháp định, trở thành quốc gia thứ hai trên thế giới thực hiện động thái này sau El Salvador. Tuy nhiên, chỉ sau chưa đầy một năm vào tháng 3 năm 2023, quốc gia này đã phải bãi bỏ đạo luật dưới áp lực mạnh mẽ từ Cộng đồng Kinh tế và Tiền tệ Trung Phi cùng Quỹ Tiền tệ Quốc tế.
GI-TOC nhận định sáng kiến này về cơ bản là phi thực tế khi chỉ 15,7% dân số được kết nối điện, chưa đến 40% sở hữu thuê bao di động và GDP bình quân đầu người chỉ đạt 467 USD. Phần lớn người dân không có đủ hạ tầng và nguồn lực để tham gia giao dịch tiền kỹ thuật số.
Báo cáo còn cáo buộc Tổng thống Faustin-Archange Touadéra bị bao quanh bởi những người ủng hộ tài sản mã hóa, các doanh nhân thân Nga và những tài phiệt gây tranh cãi, một số có liên quan đến các cáo buộc buôn bán gỗ trái phép, gian lận và các bản án hình sự trước đó.
Về hiệu quả triển khai, dự án Sango ra mắt năm 2022 với mục tiêu token hóa tài nguyên thiên nhiên chỉ bán được chưa tới 10% tổng nguồn cung mục tiêu. Memecoin CAR hiện đang giao dịch quanh mức 0,004105 USD, giảm hơn 93% trong vòng một năm qua theo dữ liệu từ CoinGecko. Báo cáo kết luận các sáng kiến này được thiết kế để làm giàu cho một nhóm nhỏ người trong cuộc, mở ra các kênh ảnh hưởng nước ngoài và tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia.
