Kinh doanh chênh lệch giá (arbitrage) trong giao dịch là một chiến lược mà các đầu tư tận dụng sự chênh lệch giá của cùng một tài sản trên các thị trường khác nhau tại cùng một thời điểm. Chiến lược này đặc biệt phù hợp trong lĩnh vực tiền mã hoá do tính biến động cao của các tài sản số và sự phân mảnh đáng kể của hệ sinh thái blockchain toàn cầu, thể hiện rõ ràng trên nhiều nền tảng giao dịch khác nhau. Chẳng hạn, Bitcoin thường đạt mức cao nhất trong lịch sử tại một số quốc gia hoặc trên một số nền tảng nhất định, dù giá toàn cầu của nó vẫn chưa đạt mức kỷ lục.
Bên cạnh tính chất đầu cơ, arbitrage còn đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng giá cả thị trường, hoạt động như một cơ chế tự điều chỉnh. Tuy nhiên, do mức chênh lệch giá thường rất nhỏ, các nhà đầu tư phải thực hiện giao dịch với khối lượng lớn để đạt được lợi nhuận đáng kể, khiến arbitrage trở thành một trong những chiến lược giao dịch rủi ro hơn.
Các loại arbitrage trong tiền mã hoá
Arbitrage có thể được thực hiện trên mọi loại nền tảng giao dịch: các sàn giao dịch tập trung (CEX) và phi tập trung (DEX), các nền tảng giao dịch, giao thức, dịch vụ môi giới, dịch vụ thanh toán, bot giao dịch, sàn giao dịch tiền mã hoá, và nhiều hình thức khác.
Intra-Exchange Arbitrage (Arbitrage nội sàn)
Loại arbitrage này có thể thực hiện trong phạm vi một nền tảng giao dịch nếu nền tảng đó cung cấp nhiều chức năng giao dịch đa dạng. Ví dụ, trên một số sàn giao dịch tiền mã hoá, bạn có thể mua coin trên thị trường giao ngay và bán chúng thông qua các giao dịch ngang hàng (P2P) với mức giá cao hơn.
Arbitrage nội sàn cũng có thể liên quan đến việc sử dụng các cặp giao dịch trung gian trên cùng một sàn. Một phương pháp phổ biến là arbitrage tam giác, trong đó lợi nhuận được tạo ra từ việc khai thác chênh lệch giá giữa 3 tài sản khác nhau, chẳng hạn như các cặp BTC-ETH, ETH-USDT và USDT-BTC.
Ví dụ: 1 BTC có giá bằng 16 ETH. Giá Bitcoin được niêm yết là 3.000 USDT và ETH là 200 USDT. Giả sử nhà đầu tư có sẵn 16 ETH trong tài khoản, anh ta có thể thực hiện giao dịch như sau:
- Đầu tiên, anh ta có 16 ETH.
- Chuyển 16 ETH thành 3.200 USDT (lúc này anh ta có 3.200 USDT) (ETH -> USDT).
- Sử dụng 3.000 USDT trong số đó để mua 1 Bitcoin (lúc này anh ta có 1 Bitcoin và 200 USD còn lại) (USDT -> BTC).
- Sau đó, chuyển 1 BTC trở lại thành 16 ETH (BTC -> ETH).
Như vậy, nhà đầu tư vẫn sở hữu 16 ETH (số lượng ban đầu), nhưng có thêm 200 USDT lợi nhuận.
Inter-Exchange Arbitrage (Arbitrage liên sàn)
Loại arbitrage này liên quan đến việc sử dụng 2 hoặc nhiều nền tảng giao dịch nơi giá của cùng một tài sản có sự chênh lệch. Đây là một trong những hình thức arbitrage phổ biến nhất. Thuật toán cơ bản để thực hiện giao dịch arbitrage liên sàn bao gồm:
- Theo dõi giá tài sản trong các cặp giao dịch khác nhau trên nhiều nền tảng;
- Xác định các cặp giao dịch có chênh lệch giá đáng kể;
- Mua tài sản với giá thấp hơn trên một nền tảng, chuyển sang nền tảng khác, và bán với giá cao hơn.
Arbitrage liên sàn cũng có thể bao gồm arbitrage quốc tế, liên quan đến việc chuyển tiền qua các ngân hàng ở các quốc gia khác nhau. Quá trình này có thể bao gồm các sàn giao dịch tiền mã hoá và các dịch vụ chuyển tiền fiat giữa các quốc gia. Các chuyên gia arbitrage cần cân nhắc sự chênh lệch tỷ giá hối đoái và các khoản phí giao dịch liên quan.
Ví dụ: Một nhà đầu tư nhận thấy giá 1 BTC trên sàn A là 5.000 USDT, trong khi trên sàn B, giá của 1 BTC là 4.800 USDT. Anh ta có thể tận dụng sự chênh lệch giá này để kiếm lợi nhuận bằng cách thực hiện các bước sau:
- Mua BTC trên sàn B: Anh ta mua 1 BTC trên sàn B với giá 4.800 USDT.
- Bán BTC trên sàn A: Sau đó, anh ta bán 1 BTC vừa mua trên sàn B trên sàn A với giá 5.000 USDT.
Như vậy, lợi nhuận của nhà đầu tư sẽ là 200 USDT (chưa tính phí giao dịch và phí chuyển tiền)
Funding Rate Arbitrage
Funding Rate Arbitrage là một chiến lược giao dịch cụ thể được sử dụng trên thị trường hợp đồng tương lai vĩnh viễn của tiền mã hoá. Khác với hợp đồng tương lai truyền thống, hợp đồng tương lai vĩnh viễn không có ngày đáo hạn cố định. Để giữ giá của hợp đồng tương lai vĩnh viễn gần với giá thị trường của tài sản cơ sở, một cơ chế funding được áp dụng.
Funding rate là sự phân bổ lại tự động giữa các nhà đầu tư giữ vị thế mua và bán. Khi giá hợp đồng tương lai vĩnh viễn cao hơn giá giao ngay của tài sản cơ sở, funding rate sẽ dương, và các nhà đầu tư giữ vị thế mua phải trả phí cho những người giữ vị thế bán. Ngược lại, khi Funding rate âm, điều ngược lại sẽ xảy ra. Các khoản thanh toán này liên quan đến nhiều biến số và được tính bằng các công thức phức tạp khác nhau tùy thuộc vào từng nền tảng.
Funding Rate Arbitrage liên quan đến việc phòng ngừa rủi ro vị thế hợp đồng tương lai vĩnh viễn bằng cách mở các giao dịch đối lập trên cùng một cặp giao dịch trong thị trường giao ngay. Lợi nhuận và thua lỗ của các vị thế này bù trừ lẫn nhau, nhưng đầu tư có thể kiếm lời từ các khoản thanh toán funding, bao gồm phí funding và một khoản phí bảo hiểm được tính riêng cho từng hợp đồng.
Ví dụ: Giả sử giá 1 BTC hiện tại là 20.000 USDT và funding rate là 0,03%, hãy cùng xem chiến lược arbitrage với số vốn 4.000 USDT và đòn bẩy 1x.
- Mua 2.000 USDT giá trị BTC trên thị trường giao ngay và bán khống (short) 2.000 USDT giá trị hợp đồng vĩnh viễn BTC.
- Giả sử funding rate không thay đổi, cứ sau mỗi 8 giờ, bạn sẽ nhận được 2.000 USD * 0,03% = 0,60 USDT.
- Thu về 0,60 USDT mỗi 8 giờ, bạn sẽ nhận được 1,80 USDT mỗi ngày. Tính theo lãi suất hàng năm: 1,80 * 365 / 2.000 = 32,95%.
Chiến lược này cho phép nhà đầu tư kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch funding rate mà không cần phụ thuộc vào biến động giá của BTC.
Công cụ hỗ trợ arbitrage tiền mã hoá
Để đơn giản hóa và tự động hóa các hoạt động arbitrage, nhiều loại phần mềm khác nhau được sử dụng, thường được chia thành ba nhóm chính.
Scanner
Các chương trình này theo dõi giá tiền mã hoá trên các nền tảng khác nhau và ngay lập tức hiển thị các cơ hội arbitrage có lợi nhuận. Scanners thường yêu cầu đăng ký trả phí. Các phiên bản miễn phí thường có thông tin cập nhật chậm, làm tăng rủi ro trong arbitrage, hoặc giới hạn mức chênh lệch giá hiển thị, thường loại trừ các cơ hội có tiềm năng lợi nhuận vượt quá 1%. Một số ví dụ điển hình bao gồm Spreadscan, Cryptohopper, P2P.Army, ArbiSmart, v.v.
Screener
Screeners hiển thị giá tiền mã hoá trên các sàn giao dịch khác nhau. Không giống như Scanners, chúng không cung cấp các cơ hội arbitrage sẵn có mà cho phép nhà đầu tư thiết lập danh sách theo dõi các loại tiền mã hoá để giám sát và phân tích. Các Screeners phổ biến bao gồm DEX Screener, ScalpStation, và Messari. Chúng thường lấy dữ liệu thông qua API từ các trang tổng hợp lớn như TradingView, CoinGecko và CoinMarketCap.
Bot Arbitrage
Đỉnh cao của việc tự động hóa giao dịch arbitrage chính là các bot arbitrage. Những thuật toán này phản ứng với biến động giá nhanh hơn con người và có thể theo dõi thị trường tiền mã hoá 24/7, giảm thiểu rủi ro và gia tăng tiềm năng lợi nhuận. Robot giao dịch tự động theo dõi các cơ hội và thực hiện giao dịch. Bot arbitrage thường được sử dụng cho arbitrage tam giác trong một sàn giao dịch, nhưng cũng có thể thực hiện arbitrage liên sàn (Inter-Exchange Arbitrage). Sử dụng hiệu quả các bot này đòi hỏi phải cấu hình cá nhân hóa, hiệu chỉnh và giám sát chặt chẽ. Một số bot arbitrage phổ biến bao gồm Triangular Arbitrage và Bitcoin Dealer.
Ưu điểm của arbitrage tiền mã hóa
Thu lợi nhuận nhanh: Nhà đầu tư có thể thu lợi ngay sau khi xác định được sự chênh lệch giá của các loại tiền mã hóa trên các sàn giao dịch khác nhau.
Thân thiện với người mới bắt đầu: Tùy thuộc vào phương pháp chênh lệch giá, ngay cả người mới tham gia thị trường tiền mã hóa cũng có thể bắt đầu kiếm lợi nhuận.
Lợi ích giao dịch xuyên biên giới: Nhà đầu tư có thể tận dụng sự chênh lệch giá của tiền mã hóa trên các sàn giao dịch ở các khu vực khác nhau.
Sử dụng bot tự động: Các bot tự động có thể thực hiện hầu hết các phân tích và giám sát giao dịch chênh lệch giá một cách hiệu quả, nhưng chi phí thường khá cao.
Rủi ro của arbitrage tiền mã hoá
Rõ ràng, arbitrage mang lại lợi nhuận khi chênh lệch giữa giá mua và giá bán vượt qua các khoản phí liên quan đến việc di chuyển và chuyển đổi tài sản. Một yếu tố quan trọng khác là khối lượng vốn lưu thông — khối lượng càng cao, tiềm năng lợi nhuận càng lớn, nhưng đồng thời rủi ro cũng tăng theo.
Rủi ro chính là khả năng thay đổi giá trong quá trình giao dịch, đặc biệt khi chuyển tài sản giữa các nền tảng. Sự chậm trễ có thể xảy ra do nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ giao dịch, bao gồm:
- Lỗi kỹ thuật và giới hạn của nền tảng;
- Hàng đợi giao dịch do tắc nghẽn mạng lưới blockchain;
- Trì hoãn cá nhân của nhà giao dịch, v.v.
Ngoài ra, các nhà giao dịch arbitrage có thể đối mặt với rủi ro bị chặn giao dịch. Để giảm thiểu những rủi ro này, điều quan trọng là phải chọn những nền tảng giao dịch uy tín có khả năng cung cấp:
- Xử lý nhanh chóng việc nạp và rút tiền;
- Mức độ của thanh khoản cao;
- Tuân thủ các quy định pháp lý;
- Hỗ trợ kỹ thuật kịp thời.
Hơn nữa, còn có rủi ro khi gặp phải các dự án lừa đảo. Do đó, việc kiểm tra kỹ lưỡng các bên đối tác, đặc biệt trước khi thực hiện giao dịch lớn, là vô cùng quan trọng.
Tầm quan trọng và tương lai của arbitrage tiền mã hóa
Arbitrage tiền mã hóa đóng vai trò then chốt trong hệ sinh thái tiền mã hóa, ảnh hưởng đến sự phát triển và mở rộng của thị trường này. Dưới đây là một số khía cạnh quan trọng của arbitrage trong tiền mã hóa:
- Hiệu quả thị trường. Arbitrage giúp nâng cao hiệu quả của thị trường tiền mã hóa bằng cách cân bằng giá trên các nền tảng giao dịch khác nhau, từ đó giải quyết các chênh lệch giá.
- Thanh khoản. Sự tham gia tích cực của các nhà giao dịch arbitrage giúp tăng cường thanh khoản trên các thị trường riêng lẻ, làm cho chúng trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư.
- Đổi mới công nghệ. Sự phát triển của giao dịch tần suất cao dựa trên các chiến lược thuật toán làm tăng khả năng thực hiện arbitrage tiền mã hóa, giúp nó trở nên dễ tiếp cận và hiệu quả hơn, đồng thời thúc đẩy sự phát triển chung của ngành công nghiệp blockchain.
Nhìn chung, arbitrage tài sản số vẫn là một phần quan trọng trong giao dịch tiền mã hóa, gắn liền chặt chẽ với những tiến bộ công nghệ và sự phát triển của thị trường tiền mã hóa. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng arbitrage tiền mã hóa mang theo những rủi ro lớn, và để thành công trong lĩnh vực này, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về thị trường, khía cạnh kỹ thuật của giao dịch, quản lý rủi ro, và khả năng chịu đựng tâm lý vững vàng.
Cách thực hiện chiến lược arbitrage tiền mã hóa
Mặc dù arbitrage tiền mã hóa là một chiến lược rủi ro thấp, điều đó không có nghĩa là bạn sẽ không thể thua lỗ. Trước khi áp dụng chiến lược này, điều quan trọng là phải được tư vấn tài chính phù hợp và chỉ đầu tư số tiền mà bạn có thể chấp nhận mất.
Hiểu rõ quá trình giao dịch tiền mã hóa: Giao dịch tiền mã hóa liên quan đến việc mua và bán các loại tiền mã hóa như Bitcoin hoặc Dogecoin trên các sàn giao dịch. Điều này đòi hỏi phải nghiên cứu kỹ lưỡng để hiểu về sự biến động giá, các chiến lược giao dịch (như các chiến lược đã đề cập), quá trình mua bán tiền mã hóa, phí giao dịch và quy định pháp lý, cũng như cách sử dụng nền tảng giao dịch.
Tạo nhiều tài khoản trên các sàn giao dịch: Bước đầu tiên để bắt đầu arbitrage tiền mã hóa là tạo tài khoản trên nhiều sàn giao dịch khác nhau, vì chiến lược chênh lệch giá thường yêu cầu mua tiền mã hóa với giá thấp hơn ở một sàn và bán chúng với giá cao hơn ở một sàn khác.
Thiết lập nhiều ví tiền mã hóa: Ví tiền mã hóa là một chương trình phần mềm được sử dụng để quản lý tiền mã hóa, cho phép bạn gửi, nhận và lưu trữ Bitcoin, Litecoin, Dogecoin và các loại tiền mã hóa khác. Bạn có thể cần nhiều ví khác nhau vì mỗi ví có thể hỗ trợ các loại tiền mã hóa khác nhau.
