Giá vàng tăng 36% trong năm qua, đạt mức kỷ lục 3.237 USD/ounce do nhu cầu từ ngân hàng trung ương, bất ổn địa chính trị và thay đổi chính sách tiền tệ.
Thị trường vàng đang trải qua một trong những đợt tăng giá mạnh mẽ nhất trong lịch sử, với giá giao ngay đạt 3.237 USD/ounce vào ngày 13 tháng 4 năm 2025 – tăng 36% so với cùng kỳ năm trước. Đợt tăng giá này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố đồng thời tác động, từ hoạt động mua vào ròng của các ngân hàng trung ương, đến bất ổn địa chính trị và những thay đổi trong chính sách tiền tệ toàn cầu.
Các ngân hàng trung ương đã trở thành lực đẩy chủ yếu của xu hướng này, với khối lượng mua vào vượt 1.000 tấn trong năm 2024 – đánh dấu năm thứ ba liên tiếp ghi nhận mức mua ròng ở quy mô lớn. Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã nối lại hoạt động mua vàng vào năm 2024, bổ sung 15 tấn trong tháng 11 và 12, trong khi Ba Lan nâng tỷ trọng vàng lên 20% tổng dự trữ ngoại hối của nước này.
Xu hướng phi đô la hóa và bất ổn địa chính trị
Nhiều chuyên gia phân tích cho rằng làn sóng mua vàng này gắn chặt với xu hướng phi đô la hóa (de-dollarization) – đặc biệt sau khi các lệnh trừng phạt phương Tây áp đặt lên Nga vào năm 2022 đã thúc đẩy nhu cầu của các ngân hàng trung ương tăng gấp 5 lần. Những căng thẳng địa chính trị tiếp tục nâng cao sức hấp dẫn của kim loại quý này.
Các tranh chấp thương mại Mỹ-Trung, bao gồm cả các biện pháp thuế quan mới đây, đã góp phần đẩy giá vàng tăng mạnh trong năm 2025. Trước đó, xung đột giữa Ukraine và Nga cùng với tình trạng bất ổn toàn cầu rộng khắp đã củng cố vai trò trú ẩn an toàn của vàng, với giá tăng mạnh kể từ đầu năm 2022.
Các thay đổi trong chính sách tiền tệ cũng góp phần quan trọng vào đợt tăng giá này. Kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) cắt giảm lãi suất đã làm giảm chi phí cơ hội khi nắm giữ vàng – một tài sản không mang lại lãi suất. UBS Global ghi nhận rằng đà giảm lãi suất có thể khiến khoảng 6.000 tỷ USD rời khỏi các quỹ thị trường tiền tệ để chuyển vào các quỹ ETF vàng, hiện đang nắm giữ tổng cộng 3.235 tấn trên toàn cầu.
Lo ngại về lạm phát và thâm hụt tài khóa gia tăng cũng tiếp thêm lực cho đà tăng giá. Nhu cầu từ người tiêu dùng và tổ chức tại châu Á tăng vọt, được hỗ trợ bởi các cải cách chính sách. Ấn Độ đã cắt giảm thuế nhập khẩu vàng từ 15% xuống còn 6%, trong khi số lượng quỹ ETF vàng tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương (APAC) đã tăng từ 3 lên 128 kể từ năm 2005, thu hút hơn 23 tỷ USD.
Mặc dù có nhiều dự báo lạc quan, một số chuyên gia cảnh báo về rủi ro nguồn cung. Business Insider đưa tin rằng giá vàng có thể điều chỉnh giảm 38-40% nếu sản lượng khai thác và hoạt động tái chế tăng cao.
Trong bối cảnh thế giới tiến vào thời kỳ phi đô la hóa và bất định tài khóa, vàng tiếp tục khẳng định vị thế là biểu tượng cho khát vọng an toàn và ổn định, duy trì sức hấp dẫn vượt thời gian trong môi trường kinh tế và địa chính trị đầy biến động.
