Nếu Bitcoin tuân theo thuật toán đồng thuận hiện tại, các thợ đào sẽ cần phụ thuộc vào phí giao dịch làm phần thưởng. Đó có thể là một vấn đề lớn.
Tóm tắt
- Có một giới hạn cứng là 21 triệu Bitcoin được khai thác, và những đồng cuối cùng sẽ được tạo vào khoảng năm 2140.
- Khi nguồn cung lưu hành đạt đến mức tối đa, những thợ đào Bitcoin sẽ không còn nhận được phần thưởng khối nữa.
- Thay vào đó, họ sẽ được thưởng bằng phí giao dịch, nếu không có thay đổi giao thức lớn nào đối với Bitcoin từ bây giờ đến lúc đó.
Sẽ chỉ có 21 triệu Bitcoin. Chỉ vậy thôi. Sau khi chúng được khai thác hết vào khoảng năm 2140, sẽ không có Bitcoin mới nào được đưa vào lưu thông.
Chuỗi khối Bitcoin được thiết kế dựa trên nguyên tắc cung cấp có kiểm soát, có nghĩa là chỉ một số lượng cố định Bitcoin mới có thể được khai thác mỗi năm cho đến khi có tổng số 21 triệu coin được tạo ra.
Khi tất cả 21 triệu BTC đã được khai thác, mạng lưới phần lớn vẫn sẽ hoạt động giống như hiện tại, nhưng có một sự khác biệt quan trọng đối với các thợ đào.
Khoảng mười phút một lần, các thợ đào Bitcoin ‘khám phá’ một khối mới, việc giải một câu đố mật mã cho phép thợ đào thành công thêm khối mới được phát hiện vào chuỗi khối. Mỗi khối bao gồm một tập hợp các bản ghi giao dịch đã được chờ đợi trước đó trong nhóm bộ nhớ Bitcoin, thường được chọn dựa trên quy mô phí giao dịch mà chúng cung cấp cho các thợ đào.
Đổi lại cho việc phát hiện ra một khối, thợ đào sẽ nhận được một số lượng Bitcoin cố định cho công việc của họ, được gọi là “phần thưởng khối”. Khi Bitcoin lần đầu tiên ra mắt, phần thưởng được đặt ở mức 50 BTC – nhưng phần thưởng sẽ halving sau mỗi 210.000 khối mới, bằng khoảng bốn năm một lần.
Do đó, theo thời gian, phần thưởng khối đã bị cắt giảm xuống còn 25 BTC, 12,5 BTC và 6,25 BTC. Cho đến nay, ba lần chia đôi đã được hoàn thành; đợt halving Bitcoin gần đây nhất xảy ra vào tháng 5 năm 2020, cắt giảm phần thưởng khối xuống còn 6,25 BTC. Đợt halving tiếp theo dự kiến sẽ xảy ra vào năm 2024.
Những thợ đào Bitcoin sẽ có thể tiếp tục kiếm phần thưởng khối cho đến khi tổng cộng 21 triệu BTC được đào, sau đó sẽ không có Bitcoin mới nào được lưu hành. Hiện tại, chỉ có hơn 18,5 triệu BTC đã được tạo ra, tương đương với 88,3% nguồn cung tối đa, được khai thác chỉ trong hơn một thập kỷ. Nhưng sẽ mất 120 năm nữa cho đến khi đồng Bitcoin cuối cùng được tạo ra, do sự giảm dần của việc tạo ra Bitcoin mới do quá trình halving gây ra.
Các thợ đào sẽ làm gì toàn bộ Bitcoin đã được khai thác?
Sau khi tất cả 21 triệu Bitcoin đã được tạo ra, những thợ đào Bitcoin sẽ vẫn có thể tham gia vào quá trình khám phá khối, nhưng họ sẽ không được thưởng dưới dạng phần thưởng khối Bitcoin. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là họ sẽ không được thưởng gì cả.
Cũng như phần thưởng khối, các thợ đào Bitcoin cũng nhận được toàn bộ các khoản phí chi cho các giao dịch được bao gồm trong mỗi khối mới được phát hiện. Hiện tại, phí giao dịch chiếm một tỷ lệ nhỏ trong doanh thu của thợ đào, vì thợ đào hiện tạo ra khoảng 900 BTC (~ 39,8 triệu USD) mỗi ngày, nhưng kiếm được từ 60 đến 100 BTC (2,6 triệu USD đến 4,4 triệu USD) phí giao dịch mỗi ngày. Điều đó có nghĩa là phí giao dịch hiện chỉ chiếm 6,5% doanh thu của thợ đào — nhưng vào năm 2140, con số đó sẽ tăng lên tới 100%.
Theo Simon Kim, Giám đốc điều hành của quỹ đầu tư mạo hiểm #Hashed, việc đánh mất phần thưởng khối sẽ không làm mất lòng các thợ đào. “Những thay đổi đối với hệ sinh thái Bitcoin và vị trí của nó như một loại tiền tệ quan trọng trong thế giới ảo có thể thúc đẩy những thay đổi đáng kể trong việc chấp nhận thợ đào ngay cả sau khi phần thưởng khối chấm dứt”, Kim nói.
Phí giao dịch đã phá vỡ mức cao nhất vào tháng 4/2021
Đúng là việc chuyển sang cấu trúc phần thưởng hoàn toàn dựa trên phí giao dịch gần như chắc chắn sẽ loại bỏ mạng lưới đào ngay lập tức, vì rất ít thợ đào Bitcoin có thể có được lợi nhuận từ việc khai thác Bitcoin nếu họ chỉ nhận được 6,5% phần thưởng.
Tuy nhiên, nếu việc sử dụng mạng Bitcoin bùng nổ, thì sự cạnh tranh về không gian khối có thể tăng lên đáng kể. Theo Giám đốc điều hành ByBit Ben Zhou, điều đó có thể dẫn đến việc phần thưởng phí giao dịch tăng lên cho các thợ đào – tương tự như những gì đã được ghi nhận trong đợt tăng giá năm 2017 của Bitcoin.
Zhou cho biết: “Khi phần thưởng cho việc khai thác giảm sau mỗi đợt halving và rất lâu trước khi bitcoin cuối cùng được khai thác, phí giao dịch sẽ ngày càng đóng vai trò quan trọng hơn. Phí giao dịch có thể sẽ tăng theo mối tương quan nghịch để bù đắp cho lợi nhuận khai thác đang giảm dần”.
Hơn nữa, Giám đốc vận hành Crypto.com là Eric Anziani nghi ngờ rằng sự tăng trưởng giá của Bitcoin và giảm dần chi phí năng lượng có thể đồng nghĩa với việc khai thác sẽ vẫn là một nỗ lực có lãi.
“Theo quan điểm của chúng tôi, khi việc áp dụng Bitcoin và tiền mã hóa ngày càng tăng, giá của nó cũng sẽ tăng lên đáng kể, điều này sẽ bù đắp hiệu quả hơn cho phần thưởng giảm đi trên mỗi khối”, ông nói. “Hơn nữa, khi quá trình khai thác trở nên hiệu quả hơn và năng lượng tái tạo trở nên phổ biến, chi phí điện của thợ đào sẽ giảm xuống, cho phép họ tiếp tục kinh doanh và tiếp tục bảo mật mạng”.
Vào tháng 12/2017 — mức phí giao dịch cao nhất cho đến giữa tháng 4/2021 — tổng phí giao dịch được trả mỗi ngày tăng vọt lên 1.495 BTC vào thời điểm Bitcoin được định giá là 14.000 USD. Kết quả là, những thợ đào đã kiếm được tổng cộng 21 triệu USD phí giao dịch vào ngày hôm đó – con số này hiện bằng một nửa số tiền họ kiếm được từ phần thưởng khối ngày nay. Chi phí trung bình để chuyển Bitcoin vào thời điểm cao nhất năm 2017 là $ 55,17. Vào ngày 21/4/2021, con số đó đạt mức cao nhất mọi thời đại mới là 59,87 USD. Chỉ mười ngày trước đó, nó chỉ là $ 14,86; phí giao dịch trung bình đã tăng hơn 300%. Nói một cách đơn giản, điều này xảy ra bởi vì mạng Bitcoin đang là nhu cầu của nhiều người. Có nhiều người hơn sử dụng mạng thường đồng nghĩa với phí giao dịch cao hơn.
Một khả năng khác là cơ chế phần thưởng cho Bitcoin có thể thay đổi một thời gian trước khi khối cuối cùng được khai thác. Luka Boškin, Giám đốc Marketing của nền tảng giao dịch tiền mã hóa NewsCrypto, lập luận rằng khi số lượng BTC được tạo ra từ việc khai thác giảm xuống, Bitcoin sẽ trải qua “những thay đổi đáng kể” đối với giao thức của nó. “Điều đó cuối cùng có thể bao gồm việc chuyển sang một cơ chế đồng thuận thân thiện với môi trường hơn như bằng chứng cổ phần hoặc một cơ chế kế thừa khác cho bằng chứng công việc”, ông nói với Decrypt.
Đây là quan điểm được chung của Niklas Nikolajsen, người sáng lập công ty môi giới tiền mã hóa Thụy Sĩ Bitcoin Suisse. Trong một cuộc phỏng vấn ban đầu được quay cho chương trình truyền hình Đức Galileo, Nikolajsen đã nói rằng “Tôi chắc chắn rằng, một khi công nghệ [bằng chứng cổ phần] được chứng minh, Bitcoin cũng sẽ thích ứng với nó”.
Tuy nhiên, kể từ tháng 2/2021, các bước vẫn chưa được tiến hành để đưa ra bằng chứng về cổ phần đối với Bitcoin và cũng không có Đề xuất cải tiến Bitcoin (BIP) nào liên quan đến sự thay đổi này.
Mặt khác, người đứng đầu bộ phận tiền mã hóa Jordan Stoev của Skrill tin rằng chuỗi khối Bitcoin có thể sẽ được dành riêng cho các giao dịch có giá trị lớn và các giải pháp lớp 2 hoặc các chuỗi khối thay thế sẽ được sử dụng cho phần lớn các giao dịch chuyển tiền. Stoev nói với Decrypt: “Chỉ những giao dịch có giá trị rất lớn mới được thực hiện trên chuỗi và họ sẽ trả phí giao dịch rất lớn để tạo thành thu nhập cho các thợ đào”.
Nhưng có một hệ quả tiềm năng khác đối với Bitcoin. Vì việc chuyển sang cơ cấu phần thưởng chỉ dựa trên phí giao dịch sẽ là một đòn giáng mạnh đối với những thợ đào – họ sẽ chỉ kiếm được 6,5% phần thưởng mà họ kiếm được ngày nay – điều gì sẽ xảy ra nếu những thợ đào Bitcoin ngừng hoàn toàn việc khai thác Bitcoin?
Điều gì xảy ra nếu các thợ đào ngừng khai thác Bitcoin?
Mặc dù có một trường phái suy nghĩ cho rằng phí giao dịch sẽ vẫn đủ khuyến khích các thợ đào trong tương lai, nhưng không phải ai cũng đồng ý.
Rõ ràng, nếu phần lớn thợ đào – hoặc thậm chí tất cả thợ đào – ngừng khai thác Bitcoin, thì mạng Bitcoin, theo nhiều cách, sẽ thay đổi mãi mãi. Bạn vẫn có thể xem địa chỉ ví nào chứa Bitcoin và số lượng bao nhiêu, và bạn cũng sẽ có thể xem toàn bộ lịch sử của từng giao dịch Bitcoin đã được thực hiện.
Nhưng việc xác nhận các giao dịch mới yêu cầu khai thác. Nếu các thợ đào ngừng sản xuất các khối mới, thì sẽ không thể chi tiêu bất kỳ Bitcoin nào trong tương lai.
Điều này gần như là ngày tận thế cho mạng Bitcoin, nhưng nhiều người tin rằng những thợ đào sẽ tiếp tục công việc, ngay cả khi phí giao dịch là phần thưởng duy nhất của họ. Và như CEO Simon Kim của #Hashed đã nói với Decrypt, có thể có những thay đổi có khả năng khuyến khích các thợ đào ngay cả khi phần thưởng khối chấm dứt, nhưng không phải ai cũng đồng ý.
Một nghiên cứu năm 2016 của Đại học Princeton kết luận rằng chỉ riêng phí giao dịch sẽ không đủ làm phần thưởng và việc chỉ dựa vào phí giao dịch sẽ gây ra “hậu quả đáng lo ngại” đối với tính bảo mật trong tương lai của Bitcoin.
Mối đe dọa của ‘thợ đào ích kỷ’
Nghiên cứu trích dẫn các kỹ thuật khai thác “lệch lạc” sẽ làm giảm khả năng bảo mật của Bitcoin. Mối quan tâm đặc biệt là “thợ đào ích kỷ”, người chọn không phát hành các khối ngay lập tức khi chúng được tìm thấy và thay vào đó giữ lại các khối của mình với hy vọng lừa mạng lãng phí thêm tài nguyên để khai thác các khối bổ sung sẽ không bao giờ xuất hiện trên blockchain.
Theo nghiên cứu, hình thức khai thác “ích kỷ” đó “hoạt động tốt hơn trong chế độ phí giao dịch so với chế độ phần thưởng khối” bởi vì với mô hình phần thưởng khối hiện tại, tất cả các khối đều có giá trị như nhau, nhưng trong giao dịch mô hình phí, một thợ đào ích kỷ sẽ kiếm được nhiều tiền hơn bằng cách giữ khối lâu hơn. Nói cách khác, nếu phí giao dịch là động cơ duy nhất dành cho những thợ đào trong tương lai, thì kiểu thợ đào ích kỷ này sẽ kiếm được nhiều tiền hơn từ việc khai thác so với thợ đào làm việc vì lợi ích của mạng.
Nghiên cứu thừa nhận không có lý do tiên nghiệm nào để chắc chắn rằng hành vi ích kỷ sẽ chiếm ưu thế, nhưng đặt kết luận của mình dựa trên “kết quả mô phỏng, cùng với một số trực giác và phân tích lý thuyết”.
Sau đó, có khái niệm cắt xén, đó là khi một thợ đào lệch lạc — hãy gọi anh ta là Alan — thuyết phục một thợ đào khác — chúng tôi sẽ gọi anh ta là Steve — để mở rộng khối riêng của Alan, ngay cả khi một khối cũ hơn có số lượng tương đương đã được phát hiện trước đó.
Trong một mạng lưới chỉ thưởng cho thợ đào phí giao dịch, Alan có thể thuyết phục Steve mở rộng khối tiền nhiệm trực tiếp của Alan và bao gồm phí giao dịch thấp hơn một chút. Nếu mức phí giao dịch trái phép về cơ bản ít hơn đáng kể so với mức phí bao gồm trong khối khác, thì Steve sẽ có lợi cho việc thay thế khối đó bằng một khối mới. Đây là những gì nghiên cứu đề cập đến là “cắt xén”.
Nếu việc cắt xén trở nên phổ biến trong mạng Bitcoin — chính vì các ưu đãi phí giao dịch cho phép nó trở nên phổ biến — thì “cuộc tấn công 51%” đáng sợ trên mạng Bitcoin đột nhiên trở nên khả thi hơn. Theo nghiên cứu của Princeton, “Trong một chuỗi khối có các lần phân tách liên tục gây ra bởi việc cắt xén, sức mạnh băm hiệu quả của kẻ tấn công sẽ được phóng đại bởi vì anh ta sẽ luôn khai thác để mở rộng các khối của riêng mình trong khi những thợ đào khác thì không hợp nhất. Điều này sẽ làm cho một cuộc tấn công 51% có thể xảy ra với ít hơn 51% sức mạnh băm”.
Tuy nhiên, có một lưu ý quan trọng đối với nghiên cứu của Princeton làm giảm bớt mức nghiêm trọng cảnh báo xung quanh việc cắt xén. Vào thời điểm nghiên cứu, vào năm 2016, việc giả định rằng các khối chỉ đầy một nửa là đúng, và các thợ đào có đủ sức mạnh để phân chia một khối. Elias Strehle, Giám đốc Công nghệ của CircularTree, một hệ sinh thái dựa trên blockchain cho phép các tổ chức chia sẻ thông tin tuân thủ, nói với Decrypt rằng ngày nay “thật khó tưởng tượng” các khối mới chỉ đầy một nửa.
“Tất nhiên,” Strehle thừa nhận, “một lập luận vẫn chiếm ưu thế: phí giao dịch có thể không đủ để làm động lực cho tỷ lệ băm an toàn cho mạng, sau đó làm tăng khả năng xảy ra vụ tấn công 51%”.
Không phải bất cứ ai đọc bai báo này sẽ sống đến năm 2140 để chứng kiến thực hư.
PCB tổng hợp
