Ủy ban Pháp luật Vương quốc Anh mở tham vấn công khai về hướng tiếp cận mang tính cách mạng dựa trên whitepaper giao thức thay vì lãnh thổ.
Ủy ban Pháp luật Vương quốc Anh đã mở cuộc tham vấn công khai về một trong những thách thức pháp lý phức tạp nhất trong lĩnh vực tài sản số: xác định luật của quốc gia nào sẽ được áp dụng khi xảy ra tranh chấp liên quan đến tiền mã hóa và mạng phi tập trung.
Thách thức cốt lõi xuất phát từ việc các quy tắc pháp lý truyền thống vốn dựa trên vị trí vật lý trở nên không còn phù hợp khi áp dụng cho hệ thống blockchain phân tán. Với các mạng phi tập trung và giao dịch ngang hàng (P2P), việc xác định vị trí địa lý để áp dụng luật gần như bất khả thi.
Vấn đề này đặc biệt quan trọng đối với Vương quốc Anh, quốc gia từ lâu được lựa chọn để áp dụng luật thương mại quốc tế. Sự khác biệt lớn giữa luật các quốc gia khiến việc xác định luật áp dụng càng trở nên cấp thiết. Trong khi một số nước như Anh công nhận tài sản số là tài sản hợp pháp, nhiều quốc gia khác không công nhận, thậm chí cấm hoàn toàn.
Luật quốc tế tư truyền thống dựa trên nguyên tắc lex situs – luật của nơi tài sản tọa lạc. Đối với tài sản vật lý như nhà cửa hay xe hơi, vị trí thường rõ ràng. Tuy nhiên, tài sản vô hình đặt ra thử thách đầu tiên khi chúng “không tồn tại ở đâu cả”, khiến lãnh thổ trở nên không liên quan.
Hướng tiếp cận siêu quốc gia đột phá
Các blockchain công khai như Bitcoin, với các node phân tán toàn cầu, phá vỡ hoàn toàn các nguyên tắc pháp lý truyền thống. Ủy ban gọi hiện tượng này là “omniterritoriality” – mọi nơi và không nơi nào cùng lúc. Ngay cả khi đã có quy tắc xác định thẩm quyền, điều đó vẫn có thể thất bại trong việc bảo vệ quyền lợi nếu quốc gia được chọn không công nhận tài sản số là hợp pháp.
Do đó, Ủy ban đề xuất một hướng tiếp cận mang tính “siêu quốc gia” (supranational), xây dựng bộ quy tắc nội dung áp dụng trong các vụ việc luật tư mà không có quốc gia nào có hệ thống luật phù hợp để giải quyết tranh chấp, hoặc mọi quốc gia đều có lý do chính đáng để áp dụng luật của mình nhưng không bên nào là tối ưu.
Với giao dịch ngang hàng trên các mạng phi tập trung thực sự, hướng tiếp cận này sẽ xem xét các yếu tố như whitepaper của giao thức, khả năng phán quyết của tòa án có thể ảnh hưởng đến các bên khác trên mạng, và tác động tổng thể đến tính toàn vẹn của hệ thống.
Ví dụ, nếu một mạng bị buộc fork (chia tách chuỗi) để phục hồi private key bị mất hoặc bị đánh cắp, hành động này có thể gây thiệt hại cho các thành viên khác trong hệ sinh thái. Ủy ban ghi nhận vai trò của kỳ vọng người tham gia và nguyên tắc của giao thức trong hệ thống phi tập trung, tuy không chấp nhận hoàn toàn quan điểm “Code is Law” (mã là luật).
Cuộc tham vấn này đánh dấu bước tiến lớn trong nỗ lực tháo gỡ mê cung pháp lý xung quanh tài sản số phi tập trung. Bằng cách đề xuất hệ thống quy tắc siêu quốc gia phù hợp với bản chất phi lãnh thổ của blockchain, Ủy ban Pháp luật Vương quốc Anh đang tạo ra khuôn khổ đảm bảo công lý mà vẫn tôn trọng thực tế công nghệ.
