Dù đã luật hóa tài sản số, Việt Nam vẫn chưa đủ điều kiện để thoát khỏi “danh sách xám” của FATF. Việc ban hành luật chỉ là bước khởi đầu, trong khi yêu cầu cấp bách hiện nay là phải chứng minh được hiệu quả giám sát trên thực tế và hoàn thiện các văn bản dưới luật để tránh tác động tiêu cực đến nền kinh tế.
Theo thông cáo ngày 13/6/2025, FATF ghi nhận Việt Nam đã vượt quá các hạn chót nhưng nhiều cam kết trong kế hoạch hành động vẫn chưa được thực hiện. Việt Nam hiện là một trong 25 quốc gia và vùng lãnh thổ đang chịu giám sát tăng cường.
Chỉ một ngày sau thông báo của FATF, Quốc hội đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số, có hiệu lực từ 1/1/2026. Đây là văn bản pháp lý đầu tiên chính thức hóa khái niệm “tài sản số”, giao Chính phủ xây dựng cơ chế cấp phép và giám sát các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASP).
Tuy nhiên, các chuyên gia và tiêu chuẩn của FATF đều chỉ ra rằng, việc ban hành luật chỉ là bước khởi đầu, Việt Nam cần chứng minh hệ thống phòng chống rửa tiền đã vận hành hiệu quả trên thực tế. Đồng thời cần thực hiện đầy đủ 10 nguyên tắc đã cam kết với FATF.
Hiện tại, các văn bản dưới luật quan trọng như nghị định cấp phép VASP hay quy định về quy tắc di chuyển thông tin (Travel Rule) cho các giao dịch tài sản số vẫn đang trong giai đoạn soạn thảo.
Việc nằm trong “danh sách xám” có thể gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Theo Ngân hàng Thế giới, các quốc gia trong danh sách này có thể mất tới 2% vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) so với GDP. Các ngân hàng quốc tế cũng có xu hướng áp dụng hệ số rủi ro cao hơn, dẫn đến lãi suất vay vốn tăng và khó khăn hơn trong việc tiếp cận tín dụng.
Kinh nghiệm từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), quốc gia đã thoát khỏi danh sách xám vào tháng 2/2024, cho thấy việc đầu tư mạnh mẽ vào nâng cao năng lực cho Đơn vị Tình báo Tài chính (FIU) và đẩy mạnh điều tra là yếu tố then chốt.
Trong thời gian tới, bên cạnh thực hiện các cam kết khác, Việt Nam cần ưu tiên hoàn thiện các văn bản hướng dẫn luật, chuẩn hóa hệ thống giám sát tài sản ảo và tăng cường năng lực cho các cơ quan thực thi. Việc hoàn thành kế hoạch hành động không chỉ giúp gỡ bỏ cảnh báo của FATF mà còn góp phần giảm chi phí tuân thủ cho hệ thống tài chính và thu hút tốt hơn các dòng vốn đầu tư quốc tế.
