Tỷ lệ lạm phát tháng 6 của Nhật Bản giảm từ đỉnh 29 tháng nhưng vẫn vượt mục tiêu 2% trong 39 tháng liên tiếp, trong khi thuế 25% từ Mỹ sẽ hiệu lực từ ngày 1/8.
Nhật Bản ghi nhận dấu hiệu tích cực khi tỷ lệ lạm phát lõi giảm xuống 3,3% trong tháng 6, mang lại phần nào sự nhẹ nhõm sau khi đạt đỉnh cao nhất trong vòng 29 tháng. Chỉ số lạm phát lõi loại trừ giá thực phẩm tươi sống, vốn dễ biến động do thời tiết và điều kiện cung ứng, phù hợp với dự báo từ các nhà kinh tế được khảo sát bởi Reuters.
Các số liệu được Bộ Nội vụ Nhật Bản công bố vào thứ Sáu cho thấy lạm phát tổng thể bao gồm tất cả danh mục cũng giảm từ 3,5% trong tháng 5 xuống 3,3% trong tháng 6. Tuy nhiên, đây đã là tháng thứ 39 liên tiếp mà tỷ lệ lạm phát vượt mức mục tiêu 2% của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản.
Chỉ số “core-core” rộng hơn, loại trừ cả thực phẩm tươi sống và năng lượng, lại tăng nhẹ lên 3,4% từ mức 3,3% trong tháng trước. Đây được coi là thước đo chuẩn cho xu hướng lạm phát cơ bản và được BOJ theo dõi sát sao để đánh giá tình hình kinh tế vĩ mô.
Giá gạo bắt đầu hạ nhiệt sau đỉnh kỷ lục
Một trong những yếu tố chính đẩy lạm phát tại Nhật Bản gần đây là giá gạo, lương thực thiết yếu trong hầu hết các hộ gia đình. Tháng 5, giá gạo đã tăng vọt hơn 101,7% so với cùng kỳ năm trước, mức tăng mạnh nhất trong hơn 50 năm. Tuy nhiên, tốc độ này đã giảm nhẹ trong tháng 6, với mức tăng theo năm là 100,2%, đánh dấu dấu hiệu đầu tiên cho thấy sự hạ nhiệt.
Sự giảm tốc này diễn ra sau khi chính phủ xả kho dự trữ gạo vào đầu năm nhằm bình ổn giá. Biện pháp can thiệp này giúp tăng nguồn cung và làm giảm đầu cơ trên thị trường. Tuy vậy, giá gạo vẫn ở mức cao, và các quan chức cảnh báo rằng tác động từ vụ mùa thất bát năm 2023 vẫn chưa qua đi.
Mùa thu hoạch năm 2023 bị ảnh hưởng nặng nề bởi thời tiết cực đoan, bao gồm bão và nhiệt độ kỷ lục, khiến sản lượng giảm mạnh ở các vùng trồng gạo chủ chốt. Theo các chuyên gia, dù xu hướng hiện tại là tích cực, việc giá gạo có thực sự ổn định hay không sẽ phụ thuộc vào mùa vụ năm 2025, vốn vẫn còn nhiều ẩn số.
Mặc dù đà tăng lạm phát đã chậm lại, giá cả vẫn ở mức cao so với các năm trước, khiến gánh nặng chi phí sinh hoạt với người dân tiếp tục gia tăng. Điều này đặc biệt gây áp lực trước cuộc bầu cử Thượng viện mùa hè năm nay, khi cử tri tỏ ra bất mãn với tình trạng giá cả leo thang trong khi tiền lương gần như không tăng.
Niềm tin kinh tế của Nhật Bản đang bị phủ bóng bởi nhiều bất ổn bên ngoài, nổi bật là chính sách thương mại của Hoa Kỳ. Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông chưa sẵn sàng ký kết thỏa thuận thương mại với Nhật, khiến dấy lên lo ngại về các đợt áp thuế bổ sung, đặc biệt nhắm vào xuất khẩu ô tô, mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Nhật Bản sang Mỹ.
Mức thuế 25% đối với hàng loạt mặt hàng của Nhật sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8, trong khi thuế 25% đối với ô tô vẫn sẽ được duy trì. Việc áp thuế đúng vào thời điểm nhạy cảm này càng khiến nền kinh tế Nhật gặp khó khăn, khi GDP quý I/2025 đã giảm 0,2% so với quý trước, đánh dấu quý đầu tiên tăng trưởng âm trong một năm, chủ yếu do xuất khẩu giảm sâu.
Tình trạng lạm phát kéo dài khiến một số nhà đầu tư bắt đầu suy đoán liệu BOJ có nên nâng lãi suất, đặc biệt khi lạm phát tổng thể đã vượt mức mục tiêu 2% suốt hơn 3 năm liên tiếp. Tuy nhiên, BOJ vẫn giữ lập trường thận trọng. Theo các nhà phân tích tại Bank of America, BOJ nhiều khả năng sẽ không tăng lãi suất trước tháng 1 năm 2026.
Thống đốc BOJ Kazuo Ueda tập trung vào “kỳ vọng lạm phát”, tức là kỳ vọng của doanh nghiệp và hộ gia đình về mức lạm phát trong tương lai. Các kỳ vọng này vẫn đang dưới ngưỡng 2% và được xem là chỉ báo quan trọng cho việc lạm phát có thực sự “ăn sâu” vào nền kinh tế hay không.
