Cách token hóa tài sản thực (RWA): So sánh giữa Ethereum và Solana

Token hóa tài sản thực (RWA – Real World Asset) đại diện cho một cách tiếp cận mang tính cách mạng nhằm đưa các tài sản hữu hình như bất động sản, tác phẩm nghệ thuật, hàng hóa và tài sản trí tuệ vào hệ sinh thái tài chính số. Quá trình token hóa bao gồm việc tạo ra các đại diện kỹ thuật số (token) của các tài sản vật lý trên blockchain, giúp chúng có thể được giao dịch, sở hữu theo phần và tiếp cận bởi nhiều nhà đầu tư hơn.

Việc token hóa RWA cho phép các tài sản vốn bị giới hạn trong các thị trường truyền thống chậm chạp, có rào cản cao, được hưởng lợi từ tốc độ, tính minh bạch và khả năng tiếp cận mà công nghệ blockchain mang lại.

Tại sao nên token hóa tài sản thực (RWA)?

Những động lực chính thúc đẩy token hóa tài sản thực bao gồm tăng cường thanh khoản, khả năng tiếp cận, minh bạch và khả năng tiếp cận toàn cầu. Các loại tài sản truyền thống như bất động sản hoặc tác phẩm nghệ thuật thường có thị trường kém thanh khoản do chi phí cao và khả năng tiếp cận bị hạn chế.

Bằng cách chuyển đổi các tài sản này thành token, chúng có thể tiếp cận được với nhiều nhà đầu tư hơn, thậm chí cho phép sở hữu một phần nhỏ của tài sản (thay vì phải mua toàn bộ). Ngoài ra, việc token hóa còn giúp đơn giản hóa và cải thiện quy trình giao dịch, giảm chi phí liên quan đến các bên trung gian và các thủ tục pháp lý.

Dưới đây là các lợi ích của việc token hóa tài sản thực:

• Thanh khoản: Token hóa tăng cường thanh khoản bằng cách cho phép các tài sản được giao dịch trên các nền tảng blockchain 24/7. Tài sản được token hóa có thể được bán một phần hoặc toàn bộ, giúp chủ sở hữu khai thác giá trị mà không cần phải trải qua các chu kỳ bán kéo dài.
• Khả năng tiếp cận và sở hữu theo phần: Token hóa cho phép chia nhỏ các tài sản có giá trị lớn thành những phần nhỏ hơn, giúp nhiều người có thể mua được. Ví dụ, bạn có thể sở hữu một phần của tòa nhà thương mại, tác phẩm nghệ thuật quý hiếm hoặc tài sản xa xỉ thông qua việc sở hữu token chia nhỏ. Điều này mở rộng nhóm nhà đầu tư có thể tiếp cận những tài sản trước đây vốn chỉ dành cho một số ít người. Nhờ đó, token hóa có thể cải thiện tính thanh khoản (khả năng mua bán dễ dàng hơn) và góp phần làm giá cả trở nên hợp lý hơn.
• Minh bạch và an ninh: Hệ thống sổ cái bất biến của blockchain giúp mọi giao dịch đều có thể truy vết, giảm thiểu rủi ro gian lận và tăng cường tính minh bạch. Hợp đồng thông minh (smart contracts) cũng tự động hóa việc tuân thủ và cập nhật quyền sở hữu.
• Giảm trung gian: Quá trình token hóa loại bỏ các trung gian truyền thống như nhà môi giới hoặc đại lý pháp lý, giúp giảm chi phí và làm cho việc chuyển giao tài sản nhanh chóng, hiệu quả hơn. Điều này thường cho phép các giao dịch trên chuỗi (on-chain) được thanh toán theo thời gian thực.
• Giải phóng thanh khoản: Thị trường vốn thường hoạt động trên cơ sở T+2, trong đó T là thời điểm thực hiện giao dịch, và T+2 là thời gian hoàn tất giao dịch và trao đổi tài sản. Điều này làm mất hai ngày thanh khoản của các tài sản được trao đổi, ảnh hưởng đến lợi suất của các công ty tham gia giao dịch. Khi cơ chế thanh toán theo thời gian thực (T) được áp dụng, một lượng lớn thanh khoản được giải phóng để các thị trường vốn và các bên tham gia sử dụng hiệu quả hơn.
• Chuyển giao quyền sở hữu hiệu quả: Token hóa trên blockchain cho phép chuyển giao quyền sở hữu dễ dàng, nhanh chóng và thậm chí tích hợp các thị trường thứ cấp nơi các token được hỗ trợ bởi tài sản có thể được giao dịch. Việc chuyển quyền sở hữu hiệu quả là điều quan trọng, nhưng khả năng theo dõi lịch sử sở hữu của một tài sản cũng giúp đánh giá uy tín và trong một số trường hợp, định giá tài sản tốt hơn. Điều này đặc biệt đúng với các tài sản cao cấp như nghệ thuật và đá quý.
• Quản lý rủi ro tốt hơn: Như đã đề cập, việc thanh toán tức thì giúp giảm rủi ro thanh khoản. Hơn nữa, token hóa tài sản thị trường vốn chính thống cũng có thể giúp giảm rủi ro đối tác. Nếu tất cả tài sản của một công ty đều được chuyển lên blockchain, tình trạng thanh khoản thực tế của công ty đó có thể được xác định ngay lập tức trước khi thực hiện giao dịch. Điều này có thể giúp củng cố niềm tin vào thị trường trong các giai đoạn khủng hoảng, chẳng hạn như khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Các bước để token hóa tài sản thực

Quy trình token hóa tài sản thực (RWA) thường bao gồm các bước sau:

• Bước 1 – Lựa chọn và định giá tài sản: Xác định và định giá tài sản để xác định giá trị có thể token hóa. Điều này có thể cần đến sự hợp tác với các công ty định giá nhằm thiết lập một mức giá tham chiếu đáng tin cậy.
• Bước 2 – Tuân thủ pháp lý và cấu trúc hóa: Đảm bảo tuân thủ các yêu cầu pháp lý là yếu tố then chốt. Quá trình token hóa cần tuân thủ các quy định của địa phương liên quan đến quyền sở hữu và chứng khoán, thường đòi hỏi làm việc với các chuyên gia pháp lý và tài chính để tạo ra một cấu trúc phù hợp.
• Bước 3 – Số hóa tài sản và phát triển hợp đồng thông minh: Hợp đồng thông minh (smart contract) là đoạn mã tự thực thi trên blockchain được tạo ra để quản lý các quy tắc và giao dịch của tài sản. Hợp đồng này xác định các điều khoản sở hữu, quyền truy cập, yêu cầu tuân thủ và phân phối lợi nhuận nếu có.
• Bước 4 – Phát hành và phân phối token: Các token đại diện cho tài sản được tạo ra trên blockchain. Sau đó, chúng được phân phối cho các nhà đầu tư thông qua các đợt bán công khai (như ICO – phát hành tiền mã hóa lần đầu) hoặc các đợt phát hành riêng lẻ.
• Bước 5 – Tạo lập thị trường thứ cấp: Để tăng tính thanh khoản, một thị trường thứ cấp cho tài sản được token hóa có thể được thiết lập trên các sàn giao dịch tương thích, cho phép nhà đầu tư mua hoặc bán token theo nhu cầu.
• Bước 6 – Công cụ hỗ trợ token hóa: Khi các blockchain phát triển các tiêu chuẩn token để hỗ trợ tài sản thực, điều quan trọng là xây dựng một hệ sinh thái để nâng cao các tiêu chuẩn này bằng các công cụ hỗ trợ. Vì các nhà quản lý quỹ thường không có đủ năng lực công nghệ để phát triển các công cụ này nội bộ, việc cung cấp các công cụ hỗ trợ cho các tài sản thực phổ biến sẽ thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi.
• Bước 7 – Tuân thủ và quản lý liên tục: Việc tiếp tục tuân thủ các quy định, cập nhật và bảo trì hồ sơ trên blockchain là rất cần thiết, đặc biệt để bảo đảm tài sản an toàn và phù hợp với các quy định pháp lý đang thay đổi.

Ethereum và Solana: So sánh trong việc token hóa tài sản thực (RWA)

Cả Ethereum và Solana đều đã áp dụng token hóa RWA với các tiêu chuẩn và sản phẩm sáng tạo. Tuy nhiên, mỗi nền tảng có những ưu điểm và thách thức riêng khi triển khai token hóa tài sản thực. Dưới đây là so sánh chi tiết:

Hiệu suất mạng và tốc độ giao dịch

• Ethereum: Ethereum, nổi tiếng với tính bảo mật phi tập trung, xử lý khoảng 15-30 giao dịch mỗi giây (TPS). Tốc độ này có thể hạn chế khi token hóa các tài sản thực có nhu cầu cao, đặc biệt trong trường hợp mạng bị tắc nghẽn.
• Solana: Tập trung vào khả năng mở rộng, Solana đạt hơn 1.000 giao dịch thực mỗi giây, rất phù hợp để token hóa các tài sản yêu cầu giao dịch thời gian thực và khối lượng giao dịch lớn. Hiệu quả này đặc biệt quan trọng với các loại tài sản có tính thanh khoản cao như ngoại hối được chuyển lên blockchain.

Chi phí giao dịch

• Ethereum: Chi phí gas cao của Ethereum đã là một thách thức được ghi nhận rõ ràng. Mặc dù các nâng cấp khác nhau của Ethereum nhằm giảm chi phí, chúng vẫn cao hơn đáng kể so với Solana.
• Solana: Chi phí giao dịch trên Solana cực kỳ thấp, thường dưới 0,01 USD mỗi giao dịch, làm cho nó rất hiệu quả về chi phí khi token hóa tài sản và thực hiện các hoạt động phức tạp với giá cả phải chăng. 

Mặc dù Solana có lợi thế về chi phí, một số nền tảng giao dịch trên Solana như Zeta Markets đã chọn tạo chuỗi ứng dụng riêng để tăng hiệu suất dựa trên những gì Solana đã cung cấp.

Hệ sinh thái và độ trưởng thành của dự án

• Ethereum: Là blockchain dẫn đầu về các ứng dụng phi tập trung (DApps), Ethereum có hệ sinh thái lớn và hỗ trợ rộng rãi cho các dự án token hóa RWA, với các giao thức như Centrifuge. Ethereum có lợi thế về sự đổi mới, với tiêu chuẩn ERC-3643 được tạo ra để hỗ trợ token hóa RWA.
• Solana: Solana, dù mới hơn, đang phát triển nhanh chóng và thu hút sự chú ý nhờ hiệu suất cao và chi phí thấp. Tuy nhiên, về độ trưởng thành của hệ sinh thái, Solana vẫn thua kém Ethereum. Hiện có một số dự án đang token hóa RWA trên Solana, nhưng hệ sinh thái vẫn ở giai đoạn sơ khai. Ví dụ, Paypal đã sử dụng công nghệ nội bộ để phát triển trên Solana và ra mắt stablecoin PYUSD.

Hỗ trợ từ cộng đồng và nhà phát triển

• Ethereum: Ethereum có cộng đồng nhà phát triển lớn, cung cấp tài liệu, công cụ và hỗ trợ phong phú cho các dự án mới.
• Solana: Cộng đồng Solana nhỏ hơn nhưng đang phát triển nhanh chóng, với các tài nguyên và hỗ trợ cho nhà phát triển ngày càng tăng khi hệ sinh thái trưởng thành.

Dưới đây là một số ví dụ về các dự án và cơ hội thị trường xung quanh việc token hóa RWA.

• Ethereum: Centrifuge là nền tảng phi tập trung chuyên về token hóa tài sản thực trên Ethereum, giúp doanh nghiệp huy động vốn dựa trên các tài sản thực như hóa đơn và bất động sản. Tính đến năm 2024, Centrifuge đã hỗ trợ token hóa hơn 250 triệu USD giá trị tài sản. RealT cung cấp dịch vụ token hóa bất động sản trên Ethereum, cho phép sở hữu một phần các bất động sản. Với hơn 200 bất động sản đã được token hóa, RealT giúp người dùng kiếm thu nhập từ việc cho thuê và dễ dàng giao dịch các phần sở hữu của bất động sản.
• Solana: Ondo Finance và một số dự án khác trên Solana đã dẫn đầu các sáng kiến token hóa trên nhiều loại tài sản khác nhau. Tận dụng tốc độ và chi phí thấp của Solana, các dự án này mang lại khả năng giao dịch dễ dàng cho các nhà đầu tư cá nhân.

Token hóa tài sản thực đang định hình lại cách thức mua, bán và quản lý tài sản. Bằng cách làm cho các tài sản có giá trị cao trở nên dễ tiếp cận hơn, token hóa dân chủ hóa cơ hội đầu tư và mang lại tính thanh khoản cho các tài sản truyền thống vốn kém thanh khoản. Trong khi Ethereum vẫn là lựa chọn phổ biến nhờ hệ sinh thái rộng lớn, Solana đang nổi lên như một giải pháp thay thế hiệu quả về chi phí và tốc độ cao, đặc biệt phù hợp với các giao dịch có khối lượng lớn.

Với những tiến bộ không ngừng trong công nghệ blockchain, token hóa RWA có tiềm năng tái định nghĩa quyền sở hữu tài sản, cơ hội đầu tư, quản lý rủi ro và thanh khoản trên quy mô lớn. Những năm tới có thể chứng kiến sự tăng trưởng bùng nổ trong lĩnh vực này, với cả Ethereum và Solana đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tương lai thị trường.

Tuy nhiên, bất kỳ sự chuyển đổi lớn nào của các tài sản truyền thống đều là một quá trình kéo dài hàng thập kỷ, thậm chí qua nhiều thế hệ. Tốc độ mà token hóa RWA được áp dụng vẫn còn là một ẩn số.