Vay nhanh gồm ba phần: nhận khoản vay, làm điều gì đó với khoản vay, hoàn trả khoản vay. Và tất cả điều này chỉ diễn ra trong tích tặc! Khoản vay nhanh phải được hoàn trả trong cùng một giao dịch.
Các khoản vay thông thường hoạt động như thế nào?
Hầu hết chúng ta đều hiểu cách thức hoạt động của một khoản vay thông thường. Tuy nhiên, cần nhắc lại để chúng ta có thể dễ dàng so sánh.
Khoản vay không có bảo đảm
Vay tín chấp là khoản vay mà bạn không cần phải đưa ra bất kỳ tài sản thế chấp nào. Nói cách khác, không có tài sản nào của bạn được dùng để hoàn trả cho khoản vay trong trường hợp nó không được thanh toán.
Như vậy, vay tín chấp là vay dựa trên uy tín của bạn. Khoản vay này có thể cần hoặc không cần trả lãi. Bạn có thể vay bạn bè, người thân, họ hàng,… hay thậm chí và vay tín dụng, miễn là bạn có uy tín.
Bạn có thể đã quen với mô hình này nếu bạn sử dụng thẻ tín dụng. Nếu bạn không thanh toán hóa đơn của mình trong một khoảng thời gian nhất định, bạn sẽ bị tính lãi suất cho đến khi bạn hoàn trả toàn bộ số dư (và các khoản phí bổ sung).
Khoản vay có đảm bảo
Đôi khi, điểm tín dụng tốt là không đủ. Ngay cả khi bạn đã hoàn trả tất cả các khoản vay đúng hạn trong nhiều thập kỷ, bạn vẫn gặp khó khăn khi vay những khoản tiền lớn nếu chỉ dựa trên mức độ tín nhiệm của mình. Trong những trường hợp này, bạn cần đưa ra tài sản thế chấp.
Nếu bạn yêu cầu ai đó cho vay một khoản lớn, có thể có ít khả năng họ sẽ chấp nhận. Để giảm thiểu rủi ro, bạn cần có thứ gì đó để thế chấp cho khoản vay. Một tài sản của bạn – có thể là bất cứ thứ gì, từ đồ trang sức đến tài sản – sẽ trở thành của người cho vay nếu bạn không trả lại chúng đúng hạn. Ý tưởng ở đây là người cho vay sau đó có thể thu hồi một số giá trị mà họ đã mất. Tóm lại, đó là tài sản thế chấp.
Giả sử, bạn muốn có một chiếc ô tô trị giá 50.000 USD. Bob tin tưởng bạn, nhưng anh ta không muốn đưa tiền cho bạn dưới hình thức cho vay tín chấp. Thay vào đó, anh ta yêu cầu bạn đưa ra một số tài sản thế chấp – bộ sưu tập đồ trang sức của bạn. Bây giờ, nếu bạn không trả được khoản vay, Bob có thể lấy bộ sưu tập của bạn và bán nó.
Vay nhanh hoạt động như thế nào?
Hãy gọi một khoản vay nhanh là một khoản vay không có thế chấp. Vì thực tế, bạn không cần cung cấp bất kỳ tài sản thế chấp nào. Và bạn cũng không cần phải vượt qua kiểm tra tín dụng hoặc bất cứ điều gì tương tự. Bạn chỉ cần hỏi người cho vay xem bạn có thể vay 50.000 USD bằng ETH hay không, họ nói: Có! Của bạn đây! và bạn đã hoàn tất thủ tục vay.
Vay nhanh là một cuộc đuổi bắt? Khoản vay nhanh phải được hoàn trả trong cùng một giao dịch. Có vẻ hơi khó hiểu, vì chúng ta đã quen với định dạng của một giao dịch điển hình trong đó tiền di chuyển từ người dùng này sang người dùng khác. Giống như khi bạn thanh toán cho hàng hóa hoặc dịch vụ hoặc gửi token vào một sàn giao dịch.
Tuy nhiên, nếu bạn biết một chút về Ethereum, bạn sẽ biết rằng nền tảng này khá linh hoạt – đó là lý do tại sao một số người gọi nó là loại tiền có thể lập trình được. Với vay nhanh, bạn chỉ cần tưởng tượng đó là một “chương trình” gồm ba phần: nhận khoản vay, làm điều gì đó với khoản vay, hoàn trả khoản vay. Và tất cả điều này chỉ diễn ra trong nháy mắt!
Bây giờ, hãy xem điều kỳ diệu của công nghệ blockchain. Giao dịch được gửi đến mạng và tạm thời cho bạn vay khoản tiền đó. Bạn có thể thực hiện một số công việc trong phần hai của giao dịch. Làm bất cứ điều gì bạn muốn, miễn là bạn có đủ tiền cho phần ba. Nếu không, mạng sẽ từ chối giao dịch, có nghĩa là người cho vay sẽ lấy lại tiền của họ. Trên thực tế, vì trên cùng blockchain, nên luôn luôn có tiền.
Điều này giải thích tại sao người cho vay không yêu cầu bạn thế chấp. Hợp đồng hoàn trả được thực thi bằng code.
Tại sao phải vay nhanh?
Ở giai đoạn này, bạn có thể tự hỏi tại sao bạn lại phải vay nhanh. Nếu tất cả những điều này chỉ xảy ra trong một giao dịch, bạn không thể kịp mua một chiếc Lambo, phải không?
Chà, bởi vì đó không phải là mục đích của vay nhanh. Hãy tập trung vào phần hai của giao dịch đã được mô tả ở đoạn trước, nơi bạn thực hiện điều gì đó với khoản vay. Ý tưởng của vay nhanh là việc cung cấp tiền vào một hợp đồng thông minh (hoặc chuỗi hợp đồng), chuyển lợi nhuận và sau đó trả lại khoản vay ban đầu khi kết thúc giao dịch. Như bạn có thể thấy, mục đích quan trọng của các khoản vay nhanh là thu lợi nhuận.
Có một số trường hợp sử dụng khiến cho điều này trở nên hữu ích. Rõ ràng là bạn không thể thực hiện bất kỳ công việc nào ngoài chuỗi trong thời gian chờ đợi, nhưng bạn có thể khai thác các giao thức DeFi để kiếm nhiều tiền hơn bằng cách sử dụng khoản vay của mình. Các ứng dụng phổ biến nhất của vay nhanh có ở trong kinh doanh chênh lệch giá, nơi bạn tận dụng sự chênh lệch giá giữa các địa điểm giao dịch khác nhau.
Giả sử, một token được giao dịch với giá 10 USD tại sàn giao dịch phi tập trung DEX A, nhưng lại được giao dịch 10,50 USD ở DEX B. Nếu chưa tính phí, người mua mười token trên DEX A rồi bán lại chúng trên DEX B sẽ tạo ra lợi nhuận là 5 USD. Cách làm này không dễ cho bạn mua một hòn đảo riêng ngay lập tức, nhưng nó có thể cho bạn thấy cách kiếm tiền bằng giao dịch khối lượng lớn. Nếu bạn mua 10.000 token với giá 100.000 USD và bán chúng với giá 105.000 USD, bạn sẽ có lợi nhuận là 5.000 USD.
Nếu bạn có một khoản vay nhanh (ví dụ: thông qua giao thức Aave), bạn có thể tận dụng các cơ hội kinh doanh chênh lệch giá như thế này trên các sàn giao dịch phi tập trung. Dưới đây là một ví dụ về những gì có thể trông như thế:
- Vay 10.000 USD
- Sử dụng khoản vay để mua token trên DEX A
- Bán lại các token trên DEX B
- Trả lại khoản vay (cộng với lãi nếu có)
- Chốt lời
Tất cả trong một giao dịch! Tuy nhiên, trên thực tế, các khoản phí giao dịch, kết hợp với cạnh tranh cao, lãi suất và trượt giá, làm cho lợi nhuận của chênh lệch giá trở nên mỏng như dao cạo. Bạn sẽ cần phải tìm cách thắng trò chơi chênh lệch giá để làm cho hoạt động này có lợi nhuận. Khi bạn cạnh tranh với hàng nghìn người dùng khác đang cố gắng làm điều tương tự; thực tế, không dễ để bạn sẽ là người may mắn.
Các cuộc tấn công vay nhanh
Tiền mã hóa và nói cách khác, DeFi, là một lĩnh vực mang tính thử nghiệm cao. Khi có quá nhiều tiền được đặt cược, vấn đề lỗ hổng được phát hiện chỉ còn là thời gian. Với Ethereum, chúng ta đã thấy một ví dụ tiêu biểu là vụ hack DAO 2017.
Vào năm 2020, hai cuộc tấn công vào vay nhanh nổi tiếng đã khiến những kẻ tấn công kiếm được gần 1.000.000 USD giá trị vào thời điểm đó. Cả hai cuộc tấn công đều theo một mô hình tương tự. Các kẻ tấn công đã lợi dụng lỗ hổng trong các giao thức cho vay để thao túng thị trường, đẩy giá của các một số loại tiền mã hóa lên cao, thu lợi nhuận và hoàn trả khoản vay nhanh ban đầu.
Các khoản vay nhanh có rủi ro không?
Theo truyền thống, các cá nhân hoặc nhóm muốn thao túng thị trường cần một lượng tiền điện tử khổng lồ. Nhưng với các khoản vay chớp nhoáng, bất kỳ ai cũng có thể trở thành cá voi trong vài giây. Như chúng ta đã thấy, một vài giây là tất cả những gì bạn cần để kiếm tiền với số Ether trị giá hàng trăm nghìn USD.Về mặt tích cực, những bài học đã được rút ra sau hai cuộc tấn công. Có khả năng chuyện này sẽ xảy ra một lần nữa, bởi bây giờ ai cũng biết đến cách này? Có lẽ vậy.
Nói chung, đây không phải là lỗi của các vay nhanh, mà vấn đề là – các lỗ hổng đã được khai thác khi sử dụng cùng lúc nhiều giao thức khác nhau, và khoản vay nhanh chỉ tài trợ cho cuộc tấn công. Hình thức cho vay DeFi này có thể có nhiều trường hợp sử dụng thú vị trong tương lai, đặc biệt là vì nó mang lại rủi ro thấp cho cả người đi vay và người cho vay.
Tổng kết
Các khoản vay nhanh là một lĩnh vực mới trong DeFi, nhưng chắc chắn chúng đã gây được dấu ấn lâu dài. Khái niệm về các khoản cho vay phi tập trung, chỉ được thực thi bằng code, mở ra cơ hội để thế giới xây dựng một hệ thống tài chính mới.
Các trường hợp sử dụng hiện nay của vay nhanh còn khá hạn chế, nhưng xét cho cùng, các hình thức này đã đặt nền tảng cho các ứng dụng mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính phi tập trung.
Nguồn: Binance Academy
